توضیحات
متن نشریه 101
مشخصات فني عمومي راه تجدیدنظر دوم
فصل بیست و چهارم ـ دستورالعمل‌های ایمنی و بهداشت حرفهای در کارهای راه‌سازی صفحه 745
11-24 انبار کردن و حمل ایمن مواد و مصالح
-1 11-24 انبار کردن مصالح
پیمانکار باید مصالح را در محلهایی انبار کند که احتمال وقوع حوادث را افزایش ندهد و برای ساکنان
محل و عابران ایجاد مزاحت نکند. در ساعات شب برای تأمین روشنایی محل باید از وسایل روشنایی
مناسب استفاده شود. هرگاه اجرای عملیات مستلزم اعمال محدودیت سرعت برای وسایل نقلیه عبوری
یا بسته شدن قسمتی از راه باشد این کار باید باهماهنگی مسئولیت ذیربط و زیر نظر دستگاه نظارت
صورت گیرد.
مواد و مصالح نباید در نزدیکی محل گودبرداری یا هر نوع پرتگاه دیگر انبار شوند، انبار شن، ماسه و
سنگ باید به‌طور مرتب بازدید شوند تا در اثر برداشتن مصالح ریزش ناگهانی روی ندهد. کیسه‌های
سیمان یا گچ نباید بیش از 10 عدد روی هم قرار گیرند مگر آنکه محله‌ای ویژه‌ای برای انبار کردن آن‌ها
در نظر گرفته شود. ورقههای فلزی باید به‌طور افقی روی هم قرار گیرند و ارتفاع آن‌ها از یک متر بیشتر
نشود. تیر آهن باید به ارتفاع کم طوری روی هم قرار گیرد که احتمال غلتیدن آن‌ها وجود نداشته باشد.
-2 11-24 بارگیری، حمل و تخلیه
پیمانکار موظف است در هنگام بارگیری، حمل و تخلیه مواد و مصالح کلیه مقررات راهنمایی و
رانندگی و همچنین آیین‌نامه‌های وزارت راه و شهرسازی را به‌طور کامل اجرا نماید.
-3 11-24 بلند کردن و جا هب جایی دستی بار
نقل و انتقال و جا هب جایی دستی بار توسط کارکنان باید با رعایت موارد زیر انجام گیرد:
-3-1 11-24
بهترین راه برای پیشگیری از آسیبها و عوارض ناشی از بلند کردن و حمل دستی بار حذف چنین
عملی از فرآیند کار است. با بهرهگیری از اصول مهندسی عوامل انسانی و استفاده از وسایل مکانیکی
مانند جرثقیل، بالابر و نوار نقاله می‌توان به این هدف دست یافت.
متن نشریه 101
مشخصات فني عمومي راه تجدیدنظر دوم
فصل بیست و چهارم ـ دستورالعمل‌های ایمنی و بهداشت حرفهای در کارهای راه‌سازی صفحه 746
-3-2 11-24
هرگاه برای اجرای پیمان استفاده از نیروی بدنی کارکنان بخصوص برای بلند کردن و جا هب جایی بار
اجتنابناپذیر باشد باید با نظر پزشک متخصص افراد مناسبی را برای این کار انتخاب کرد.
-3-3 11-24
پیمانکار باید اطمینان پیدا کند که کارکنان با توجه به وظایفی که برعهده دارند، روش صحیح و ایمن
بلند کردن و حمل بار را فراگرفتهاند و در عمل از آن پیروی. می‌کنند
-3-4 11-24
هرگاه سنگینی بار به‌اندازه‌ای است که یک نفر با دشواری می‌تواند آن را بردارد، باید ضمن پذیرش
این امر از کارکنان دیگر یاری بخواهد. پیمانکار نباید کارکنان را وادار به کاری کند که همراه با بلند
کردن و حمل بار سنگین باشد. در مورد حدود مجاز بلند کردن و حمل دستی بار قوانین وزارت کار و امور
اجتماعی معتبر هستند.
-3-5 11-24
در صورت امکان باید با غلتاندن، هل دادن یا کشیدن، بار را جا هب. جا کرد
-3-6 11-24
قبل از بلند کردن بار و حمل آن تا محل موردنظر ابتدا باید مسیر را بازدید کرد، اشیاء دست و پاگیر
را از سر راه برداشت و محل گذاشتن بار را مشخص نمود.
-3-7 11-24
هرگز نباید بار را در حالت خمیده بلند کرد. سر، شانه و کمر را باید راست نگهداشت، زانوها را خم
کرد، پاها را کمی باز نمود و در هنگام بلند کردن بار آن را تا حد امکان به بدن نزدیک کرد.
در این صورت بدن تعادل و پایداری بیشتری خواهد داشت و به ستون فقرات آسیب نمیرسد. در هنگام
پایین آوردن بار مراحل فوق باید تکرار شود.
متن نشریه 101
مشخصات فني عمومي راه تجدیدنظر دوم
فصل بیست و چهارم ـ دستورالعمل‌های ایمنی و بهداشت حرفهای در کارهای راه‌سازی صفحه 747
12-24 پیشگیری و حفاظت در برابر آتش‌سوزی
الف: پیمانکار موظف است با توجه به موارد زیر قبل از شروع عملیات اجرایی برنامه معینی برای ایمنی
در برابر وقوع حریق ارائه دهد و همچنین شرایط و امکانات لازم را برای اجرای مطلوب آن
فراهم کند:
- 1 روشهای پیشگیری از وقوع حریق و انفجار.
- 2 آموزش کارکنان در زمینه خطرات آتش‌سوزی و روشهای مقابله با آن در حین اجرای پیمان.
- 3 کاربرد پوستر، علائم و تجهیزات هشدار دهنده در محل کار.
- 4 نک ترل حریق و جلوگیری از گسترش شعلههای آتش به مناطق مجاور.
- 5 تدوین و اجرای روشهای مؤثر برای عملیات نجات و دور کردن افراد از محدودۀ خطر.
- 6 اطفای حریق با استفاده از وسایل خاموش کننده مناسب.
ب: در کارهای راه‌سازی، فعالیت‌های مختلف باید به ترتیبی در کنار یکدیگر انجام گیرند و دستگاه‌ها و
ماشین‌آلات به نحوی مستقر شوند که تا حد امکان منابع احتراق مانند شعله و جرقه و مواد
سوختنی در مجاورت هم نباشند.
پ: پیمانکار باید با پیش‌بینی برنامههای منظم و مستمر بازدید از مکانهای مختلف اجرای پیمان شرایط
ناایمن و عوامل خطرآفرین زیر یا موارد مشابه را که می‌توانند نقطه شروع یک آتش‌سوزی باشند به
موقع شناسایی کند و سریعاً نسبت به رفع آن‌ها اقدام نماید:
- 1 نشت روغن و سوخت در سیستمهای هیدرولیکی و ماشینهایی که نیروی محرکۀ آن‌ها به‌وسیله فرآوردههای نفتی تغذیه. می‌شود
- 2 نشت مخازن ولوله‌های حامل مایعات و گازهای قابل اشتعال.
- 3 باز بودن درب ظروف حاوی مایعات فرار و زود تبخیر شونده و درنتیجه انتشار بخارات قابل
اشتعال در هوای محیط کار.
- 4 پاره شدن قسمتی از روکش عایق کابل‌های برق در اثر برخورد با اشیاء تیز.
متن نشریه 101
مشخصات فني عمومي راه تجدیدنظر دوم
فصل بیست و چهارم ـ دستورالعمل‌های ایمنی و بهداشت حرفهای در کارهای راه‌سازی صفحه 748
ت: کارکنانی که به نحوی با مواد قابل اشتعال در ارتباط هستند باید آشنایی کافی در مورد خطرات
احتمالی و اصول پیشگیری و کنترل آتش‌سوزی داشته باشند. علاوه بر این پیمانکار باید با استفاده
از روشهای مؤثر تشویق و جریمه، تعداد موارد آتش‌سوزی ناشی از سهلانگاری و بیاحتیاطی را به
حداقل ممکن کاهش دهد.
ث: پیمانکار موظف است لیست کلیه مواد قابل اشتعال و قابل انفجار را که در محل اجرای پیمان یا
واحدهای مرتبط با آن تولید، حمل، ذخیره یا به کار گرفته می‌شوند تهیه کند و بر اساس
خصوصیات فیزیکی و شیمیایی، نحوه کاربرد، مقدار مصرف و در نهایت خطر اشتعالپذیری و
قابلیت انفجار آن‌ها تمهیدات لازم را برای پیشگیری و کنترل آتش‌سوزی و انفجار در نظر بگیرد.
ج: برای شستشوی قطعات ماشین و همچنین تمیز کردن لباس کار نباید از بنزین یا مواد مشابه که
نقطه اشتعال پایینی دارند و به‌سرعت شعلهور می‌شوند استفاده کرد. در صورت نیاز مواد پاک کنندۀ
مناسب که خطر اشتعالپذیری کمتری دارند باید در اختیار کارکنان قرار گیرد.
چ: در قسمت‌های مختلف کارگاه باید ظروف و مکانهای ویژه‌ای برای جمع‌آوری مواد دور ریختنی و
ضایعات حاصل از فرآیند کار وجود داشته باشد و با استفاده از روشها و امکانات مناسب مواد
خطرناک و قابل اشتعال در فواصل زمانی معین به‌طور ایمن به خارج از محل اجرای پیمان
انتقال یابند. محل جمع‌آوری ضایعات نباید در مسیر حرکت وسایل نقلیه قرار داشته باشد.
ح: مواد اشتعالپذیر مانند بنزین، نفت و سایر مواد مشابه تنها به‌اندازه نیاز روزانه ) کمترین مقدار
ممکن( در محل کار نگهداری شوند. این مواد نباید در مسیر رفت‌وآمد و همچنین در نزدیکی
منابع گرمازا باشند.
خ: در صورت نگهداری طولانیمدت مواد قابل اشتعال، نکات زیر باید رعایت گردد:
- 1 محل ذخیرهسازی و انبار مواد قابل اشتعال نباید در نزدیکی ساختمانهای اداری، منازل
مسکونی، پارکینگ و مسیر عبور و مرور وسایل نقلیه باشد.
- 2 قابلیت اشتعال مواد نگهداری شده باید به‌عنوآن‌یک معیار مهم در زمان طراحی و ساخت
انبار، مخازن و حوضچههای نگهداری به خصوص ازنظر نوع مصالح، مقاومت آن‌ها در برابر
حرارت و انتخاب تجهیزات حفاظتی باید موردتوجه قرار گیرد.
متن نشریه 101
مشخصات فني عمومي راه تجدیدنظر دوم
فصل بیست و چهارم ـ دستورالعمل‌های ایمنی و بهداشت حرفهای در کارهای راه‌سازی صفحه 749
- 3 در انبارهای سرپوشیده برای تنظیم درجه حرارت و عبور جریان هوا در قسمت‌های مختلف انبار
باید از سیستمهای تهویه مناسب استفاده شود.
- 4 ظروف و بسته‌های حاوی مواد قابل اشتعال باید به نحوی بر روی یکدیگر قرار گیرند که
احتمال سقوط آن‌ها از ارتفاع تا حد امکان کاهش یابد.
- 5 در محل نگهداری مواد قابل اشتعال استفاده از گرم کنندۀ برقی، بخاری یا منابع گرمازای
دیگر که شعله مستقیم دارند ممنوع است.
- 6 در نزدیکی مخازن سوخت یا محل نگهداری مواد قابل اشتعال انجام جوشکاری یا هر نوع
فعالیت دیگری که همراه با تولید حرارت و جرقه است مستلزم رعایت کلیۀ اصول ایمنی
. می‌باشد
د: طراحی، نصب، بهره‌برداری و نگهداری کلیۀ تأسیسات و دستگاه‌های الکتریکی در محل اجرای
پیمان باید مطابق با آییننامه حفاظتی وزارت کار و امور اجتماعی در مورد تأسیسات و وسایل
الکتریکی در کارگاه‌ها باشد. همچنین وسایل و تجهیزاتی که احتمال تولید الکتریسیته ساکن در
آن‌ها وجود دارد و به نحوی با مایعات قابل اشتعال فرار و زود تبخیر شونده در ارتباط هستند باید به
سیستم اتصال به زمین مناسب مجهز شوند.
ذ: در محل کار برای حفظ هوشیاری کارکنان و آگاهی آن‌ها از خطرات آتش‌سوزی و پیامدهای ناگوار
آن باید از تابلوها و علائم هشدار دهنده مناسب مانند »کشیدن سیگار ممنوع« استفاده شود.
ر: پیمانکار موظف است با توجه به نوع مواد سوختنی و مقدار آن‌ها و احتمال وقوع آتش‌سوزی در محل
اجرای پیمان وسایل و تجهیزات خاموش کننده مناسب به تعداد کافی تهیه کند و در دسترس
کارکنان قرار دهد و اطمینان یابد که این وسایل در هر زمان آماده‌به‌کار. می‌باشند
13-24 کاربرد مواد ناریه در کارهای راه‌سازی
-1 13-24 کلیات
هدف از اجرای مقررات ایمنی در جریان کاربرد مواد ناریه عبارت است از:
