توضیحات
متن نشریه 101
مشخصات فني عمومي راه تجدیدنظر دوم
فصل بیست و چهارم ـ دستورالعمل‌های ایمنی و بهداشت حرفهای در کارهای راه‌سازی صفحه 735
کارکنان ضمن رعایت اصول زیر باید استانداردهای کمیته فنی بهداشت حرفهای در رابطه با حدود تماس
شغلی با ارتعاش را موردتوجه قرار دهد:
الف: سرویس و نگهداری وسایل و دستگاه‌های مرتعش به نحو مناسب انجام پذیرد و بنا بر ضرورت به
میرا کننده‌ها و عایق‌های ارتعاش مجهز شوند.
ب: متصدیان وسایل و ابزارهای ارتعاش دستی به دستکشهای ضد ارتعاش مجهز شوند.
پ: برای پیشگیری از بروز عارضه و همچنین شناخت افراد حساس به ارتعاش، معاینات پزشکی سالیانه
و دورهای در مورد کارکنان در معرض ارتعاشات وارد بر دست و بازو انجام گیرد.
ت: کار به روش مناسب و توسط افراد کارآزموده و ماهر انجام گیرد به‌طوری‌که دستها و بقیه بدن
حین کار گرم نگهداشته شوند و انتقال ارتعاش از ابزار مرتعش به کارگر تا حد امکان کاهش یابد.
ث: در شرایط تماس مداوم، برای تخفیف اثرات زیان آور ناشی از وسایل و ابزار ارتعاش دستی برنامه
کار باید تعدیل شود و به‌صورت یک ساعت کار و ده دقیقه استراحت تنظیم گردد.
-9-5 24 واحد سنگ‌شکن و کارخانۀ آسفالت
1-5-9-24 کلیات
در ابتدای بهره‌برداری از واحد سنگ‌شکن و کارخانه آسفالت رعایت نکات زیر از سوی پیمانکار الزامی
است:
الف: کلیه ماشین‌آلات و ضمایم آن‌ها باید دارای عملکرد صحیح و ایمن باشند و برنامه معینی برای
نگهداری مطلوب از این امکانات در. نظر گرفته شود
ب: نشانگرها، کنترل‌کننده‌ها، وسایل هشدار دهنده و تجهیزات ایمنی باید از کار آیی لازم برخوردار
باشند. وسایل خاموش کننده حریق و کمکهای اولیه به تعداد کافی در دسترس قرار گیرند.
پ: مخازن، خشککن، سیلوها، مخلوط‌کن و سایر واحدها در صورت لزوم باید به وسایل اندازه‌گیری
دقیق و سالم مجهز باشند تا در هر زمان اطلاعات موردنیاز برای تنظیم دستگاه و تولید محصول
استاندارد در اختیار متصدی قرار گیرد.
متن نشریه 101
مشخصات فني عمومي راه تجدیدنظر دوم
فصل بیست و چهارم ـ دستورالعمل‌های ایمنی و بهداشت حرفهای در کارهای راه‌سازی صفحه 736
ت: وظایف و مسئولیتهای سرپرست کارگاه، متصدی دستگاه، سرویسکار، راننده لودر، قیرگرمکن و سایر
کارکنان باید مشخص شود و تنها افراد آموزش دیده و با تجربه به کار گرفته شوند. کلیه کارکنان
باید وسایل حفاظت فردی موردنیاز را در اختیار داشته باشند.
ث: فرآیند تولید نباید سلامتی کارکنان را در معرض خطر قرار دهد و مشکلات زیستمحیطی
ایجاد کند.
2-5-9-24 تجهیزات ایمنی
الف: برای پیشگیری از خطر برقگرفتگی، آتش‌سوزی و انفجار، کلیه مخازن، ماشین‌آلات و ضمایم
مربوط به آن‌ها باید به‌طور مناسب به زمین وصل شوند.
ب: انواع فیوزها و وسایلی که برای تأمین ایمنی و کارکرد مطلوب سیستم در مسیر مدارهای الکتریکی
قرارداده‌شدهاند باید همواره در وضعیت مناسب نگهداری شوند تا در شرایط غیر عادی به‌خوبی
عمل حفاظتی خود را انجام دهند.
پ: در صورت ضرورت برای بالا رفتن و استقرار کارکنان در بخش‌های مختلف مانند سیلوها، سرندها و
مخلوط‌کن باید نردبان، نردههای حفاظتی و سکوهای مناسبی فراهم شود تا کار بازدید و
نمونه‌برداری به سهولت و بدون پذیرش خطر. انجام پذیرد
ت: تسمهها، جعبه‌دنده‌ها، قرقره‌ها و سایر اجزای متحرک باید دارای حفاظ باشند و نیز مکانهایی که
افراد در معرض خطر ریزش ناخواسته مصالح سنگی، قیر و افتادن اشیا هستند باید محافظت شوند.
ث: واحد سنگ‌شکن و کارخانه آسفالت باید مجهز به وسایل هشدار دهنده مانند زنگ خطر باشند تا
کارکنان به موقع از شروع به کار دستگاه و یا وقوع شرایط غیر عادی مطلع شوند و از محوطه خطر
فاصله گیرند. همچنین در اتاق کنترل و محوطه کارگاه باید کلید اضطراری یا مکانیسم دیگری
برای قطع جریان برق وجود داشته باشد تا در صورت وقوع حادثه با عمل کردن آن بلافاصله خط
تولید متوقف گردد.
متن نشریه 101
مشخصات فني عمومي راه تجدیدنظر دوم
فصل بیست و چهارم ـ دستورالعمل‌های ایمنی و بهداشت حرفهای در کارهای راه‌سازی صفحه 737
3-5-9-24 مخازن قیر
برای گرم کردن قیر باید از لوله‌های روغن و بخار، دستگاه‌های الکتریکی یا وسایل مشابه استفاده
کرد. کاربرد شعله مستقیم که با بدنه مخزن در تماس باشد مجاز نیست. هرگاه برای گرم کردن قیر از
سیستم مشعل و لولۀ گرم‌کن استفاده شود هرگز نباید سطح قیر داخل مخزن به پایین‌تر از لوله گرم‌کن
برسد چون در این حالت به دلیل افزایش سریع دما و تجمع گازها و بخارات خطرناک هرلحظه احتمال
انفجار وجود خواهد داشت. برای گرم کردن و تخلیه قیر از تانکر به مخازن و حوضچههای کارگاهی در
هیچ شرایطی نباید از شعله مستقیم استفاده کرد.
پیمانکار باید پیرامون مخازن و کارخانه را به نحوی آماده کند که امکان تمیز نگه داشتن محیط
کارگاه فراهم شود و مواد قابل اشتعال در محل جمع نشوند. چکه کردن و نشتی لوله‌ها و شیرآلات مربوط
به سوخت، قیر و روغن باید رفع شود. ضایعات حاصل از فرآیند تولید به‌طور منظم و در فواصل زمانی
معین به خارج کارگاه انتقال یابند و برای پاک کردن قیر و آسفالت از سطح کامیون و تانکر نباید نفت و
گازوئیل مورداستفاده قرار گیرد.
4-5-9-24 کاهش آلودگیهای محیطی
برای کاهش دود ناشی از گرم کردن آسفالت تا حد مجاز باید علاوه بر تنظیم مشعل و غبارگیرها یک
دستگاه گازشوی مناسب نیز در محل نصب شود و تا حد امکان برای تأمین انرژی حرارتی موردنیاز
کارخانه از گاز طبیعی یا گازوئیل به‌عنوان سوخت مصرفی استفاده شود. برای کاهش میزان گردوغبار
در واحد سنگ‌شکن که احتمالاً می‌تواند حاوی درصد قابل توجهی سیلیس باشد باید وسایل آبپاش
مناسب برای غبارزدایی در محل طراحی و نصب شود.
متن نشریه 101
مشخصات فني عمومي راه تجدیدنظر دوم
فصل بیست و چهارم ـ دستورالعمل‌های ایمنی و بهداشت حرفهای در کارهای راه‌سازی صفحه 738
10-24 ایمنی در حین اجرای عملیات
-1 10-24 کلیات
در کارهای عمرانی مانند ساخت راه، پل و تونل تعیین وظایف شغلی کارکنان و انتخاب روش‌های اجرا
باید به نحوی انجام پذیرد که با اصول مهندسی و معیارهای ایمنی سازگار باشد. پیمانکار در برابر سلامتی
کارکنان مسئول است و باید بر مبنای آییننامهها و استانداردهای مصوب شورای عالی حفاظت فنی و
کمیته فنی بهداشت حرفهای کشور تدابیر لازم را برای تأمین ایمنی آن‌ها در حین اجرای پیمان
به کار گیرد.
-2 10-24 سازههای موقت
داربستها، نردبانها، راه‌های موقت، شمعها، سپرها، قالبها، مهارها، نردههای حفاظتی و سایر وسایل و
سازههای موقت باید از مواد و مصالح مرغوب و مناسب تهیه شوند و طراحی، ساخت، آماده‌سازی و
نگهداری آن‌ها مطابق استانداردهای معتبر باشد، به‌طوری‌که اهداف مورد انتظار را تأمین کنند، توانایی
پذیرش فشارهای وارده را داشته باشند و کارکنان را در برابر خطرات کار محافظت کنند.
آییننامه حفاظتی کارگاه‌های ساختمانی مصوب شورای عالی حفاظت فنی در رابطه با سازههای
موقت مانند انواع داربست، نردبان و نردههای حفاظتی معتبر. می‌باشد
-3 10-24 تونلسازی
- کلیات3-1 10-24
فعالیتهایی نظیر تونلسازی، حفر چاه، حفر قنات، جوشکاری مخازن و ترانشهزنی در عمق بیش از
/1 22 متر از سطح زمین و در فضای محصور به‌طورمعمول در شرایط غیر عادی انجام میگیرند و به
همین دلیل نیازمند تجهیزات، روشها، مقررات و آموزش ویژه هستند. یک فضای محصور، محفظه یا
ناحیهای با ویژگی‌های زیر است:
متن نشریه 101
مشخصات فني عمومي راه تجدیدنظر دوم
فصل بیست و چهارم ـ دستورالعمل‌های ایمنی و بهداشت حرفهای در کارهای راه‌سازی صفحه 739
الف: راه ورود و خروج افراد، تجهیزات و مواد محدود است و معمولاً راه دومی برای خروج اضطراری و
دور شدن از ناحیه خطر وجود ندارد.
ب: تهویه طبیعی کار آیی لازم را برای تأمین اکسیژن موردنیاز و کاهش غلظت آلودگیهای محیط ندارد
و بدون استفاده از تهویه مکانیکی اکسیژن هوا به کمتر از 20 درصد می. رسد
پ: قابلیت تجمع گردوغبار، گازها و بخارات بیماریزا، اشتعالپذیر و قابل انفجار وجود دارد.
-3-2 10-24 ایمنی در تونلسازی
برای تأمین ایمنی کامل در تونلسازی رعایت موارد زیر الزامی است:
الف: کلیه کارکنان باید در مورد خطرات کار در فضای محصور و پیامدهای احتمالی آن، ضرورت صدور
مجوز ورود، مقررات ایمنی، اطفای حریق، کمکهای اولیه، کاربرد صحیح وسایل حفاظتی، عملیات
نجات و خروج اضطراری آگاهی کافی داشته باشند. پیمانکار موظف است وسایل و تجهیزات
حفاظتی و امدادی موردنیاز را در اختیار کارکنان قرار دهد. درعین‌حال این امکانات نباید جایگزین
روش‌های ایمن کار و سیستمهای تهویه مکانیکی شوند.
ب: در هر نوبت کار قبل از ورود کارکنان به داخل تونل باید مجوز این کار بعد از بازرسی دقیق محل و
تائید مسئول ایمنی و بهداشت حرفهای صادر گردد. ورود کارکنان به داخل تونل و محل اجرای
عملیات بدون مجوز ممنوع است. اطلاعات مندرج در فرم صدور مجوز باید شامل محل اجرای
عملیات، توصیف کار، تعداد و مشخصات کارکنان، تاریخ و زمان ورود، خطرات احتمالی، تدابیر
ایمنی، وسایل حفاظت فردی و مدت اجرای عملیات باشد.
پ: فعالیت کارکنان در حین حفاری، حمل‌ونقل مواد و سایر مراحل تونلسازی باید به‌صورت گروهی
انجام گیرد و وظایف و مسئولیتهای هریک از افراد مشخص گردد. یک نفر از اعضای تعلیم دیده و
با تجربه گروه باید به سیستمهای هشدار دهنده صوتی و نوری و وسایل ارتباطی مناسب مجهز
گردد و دور از ناحیه خطر در یک محل امن مستقر شود و شرایط کار را زیر نظر بگیرد. این فرد
نباید مسئولیت دیگری بر عهده داشته باشد تا در صورت احساس خطر بتواند به موقع اعضای دیگر
گروه و مسئولین را مطلع کند. در شرایط اضطراری تنها کسانی مجاز به ورود به ناحیه خطر و
