توضیحات
متن نشریه 101
مشخصات فني عمومي راه تجدیدنظر دوم
فصل بیست و چهارم ـ دستورالعمل‌های ایمنی و بهداشت حرفهای در کارهای راه‌سازی صفحه 715
مقابل خطرات احتمالی آشنایی کافی داشته باشند. پیمانکار موظف است برای کسانی که در جریان کار با
مواد قابل اشتعال و قابل انفجار، گازها و بخارات سمی، جا هب جایی اشیاء سنگین و موارد مشابه در ارتباط
هستند برنامههای آموزشی ویژه‌ای را در. نظر بگیرد
-4-5 24 بازرسی1
پیمانکار باید افرادی را که با اصول و مقررات ایمنی و بهداشت حرفهای آشنا هستند در اختیار داشته
باشد تا هرروز به‌طور منظم و مستمر از محل اجرای عملیات، نحوۀ جا هب جایی و کار با مواد و مصالح،
فعالیت کارکنان، عملکرد دستگاه‌ها و ماشین‌آلات، نحوه استقرار تجهیزات ایمنی و علائم هشدار دهنده
بازدید کنند و گزارش کاملی از مشاهدات خود را برای بررسی خطرات احتمالی و یافتن روش‌های مؤثر
برای بهبود وضعیت ایمنی ارائه دهند.
-4-6 24 ثبت حوادث
پیمانکار موظف است تمهیدات لازم را برای ثبت، پردازش، تحلیل، گزارش و بایگانی اطلاعات
مربوط به حوادث و بیماریهای ناشی از کار در نظر بگیرد تا از یک طرف جوابگوی نیازمندیهای مراجع
ذیصلاح بوده و به تعهدات قانونی خود عمل کند و از طرف دیگر داده‌های موردنیاز برای بررسی و
تحلیل علل و عوامل مؤثر در وقوع حوادث و بیماریهای ناشی از کار و جلوگیری از تکرار دوباره آن‌ها
در اختیار داشته باشد.
-4-7 24 مقررات و استانداردها
پیمانکار موظف به رعایت مقررات و استانداردهای ایمنی و بهداشت حرفهای به‌عنوآن‌یک الزام
قانونی و شرایط پیمانی است، ضمن آنکه باید پیمانکاران جزء را که به نحوی در ارتباط با پیمان هستند از
این امر مطلع کند. در این مورد پیمانکار باید دستورالعمل‌های قانون کار جمهوری اسلامی ایران،
آیین‌نامه‌های حفاظت و بهداشت کار وزارت کار و امور اجتماعی و استانداردهای کمیته فنی بهداشت
1. Inspection
متن نشریه 101
مشخصات فني عمومي راه تجدیدنظر دوم
فصل بیست و چهارم ـ دستورالعمل‌های ایمنی و بهداشت حرفهای در کارهای راه‌سازی صفحه 716
حرفهای وزارت بهداشت و درمان را در تمامی مراحل اجرای پیمان در اختیار داشته باشد و آن‌ها را به مورد
اجرا بگذارد.
-4-8 24 وظایف دستگاه نظارت
دستگاه نظارت باید اطمینان پیدا کند که برنامههای پیمانکار برای دستیابی به ایمنی مطلوب و
منطبق با آییننامهها و استانداردهای ایمنی و بهداشت حرفهای، کار آیی لازم را دارند. همچنین روش‌های
مناسبی برای تشویق پیمانکارانی که اصول و مقررات ایمنی را به‌خوبی رعایت می‌کنند پیش‌بینی نماید تا
آن‌ها اشتیاق بیشتری برای تداوم این کار داشته باشند. دستگاه نظارت باید شیوههای مؤثری برای برخورد
با پیمانکاران خطاکار در نظر بگیرد، بدین ترتیب که در مرحله اول به‌صورت شفاهی پیمانکار یا نماینده
او را در جریان اعمال ناایمن و شرایط ناایمن قرار دهد. در مرحله بعد این موارد را به‌صورت مکتوب به
پیمانکار اطلاع دهد و هرگاه پیمانکار به تذکرات شفاهی و کتبی توجه نکند و به تعهدات پیمانی خود
عمل نکند دستگاه نظارت باید تا رفع نواقص و بهبود وضعیت ایمنی، اجرای پیمان را با موافقت کارفرما
متوقف کند.
-5 24 تسهیلات و خدمات بهداشتی و رفاهی
-5-1 24 کلیات
کارهای راه‌سازی در بیشتر موارد دور از امکانات شهری مانند آب، برق، وسایل ارتباطی و خدمات
بهداشتی - درمانی انجام می‌گیرد. پیمانکار باید اطمینان پیدا کند که نیازهای اولیه کارکنان یعنی
خوراک، مسکن و بهداشت آن‌ها برآورده شده است. در این مورد قبل از شروع عملیات اجرایی باید
تدارکات و پیشینی‌های لازم به عمل آید.
-5-2 24 آب آشامیدنی
پیمانکار موظف است آب آشامیدنی سالم و گوارا را به مقدار کافی در مخازن سرپوشیده که طبق
اصول بهداشتی ساخته و نگهداری می‌شوند در اختیار کارکنان قرار دهد. همچنین آبنمک با غلظت
متن نشریه 101
مشخصات فني عمومي راه تجدیدنظر دوم
فصل بیست و چهارم ـ دستورالعمل‌های ایمنی و بهداشت حرفهای در کارهای راه‌سازی صفحه 717
مناسب یا قرص نمک طعام به مقدار کافی برای کارگرانی که به‌طور مداوم در گرمای زیاد کار می‌کنند
فراهم کند. استفاده از لیوان عمومی برای آشامیدن مجاز نیست و لیوانهای یک‌بار مصرف نیز باید در
شرایط بهداشتی نگهداری شوند و ظرف مناسبی در محل برای دور ریختن آن‌ها در نظر گرفته شود. به
علاوه مخازن آب غیر قابل شرب باید به نحوی علامت‌گذاری شوند که آن‌ها را برای آشامیدن، شستشوی
ظروف و آشپزی مورداستفاده قرار ندهند.
-5-3 24 سرویسهای بهداشتی
پیمانکار موظف است برای یک‌صد کارگر به ازای هر 25 نفر کارگر یک توالت بهداشتی و برای تعداد
بیش از یک‌صد نفر به ازای هر 35 نفر اضافی یک توالت بهداشتی اضافی تهیه کند. شستشو و گندزدایی
مرتب توالتها الزامی است. درصورتی‌که فضولات حاصله ممکن است موجب بروز بیماری شوند باید با
عملیات شیمیایی یا فیزیکی در حوضچههای مخصوص تصفیه شوند به‌طوری‌که سلامتی کارکنان و
مردم به خطر نیفتد و محیط زیست تخریب نگردد. همچنین در محلهایی که کارگران بارنگ، قیر،
روغن، گردوغبار و سایر مواد شیمیایی در ارتباط هستند یا در شرایطی کار می‌کنند که با وجود
آلاینده‌های محیطی سلامتی آن‌ها به خطر میافتد باید به تعداد کافی دوش آب سرد و گرم با رعایت
اصول بهداشتی فراهم شود.
-5-4 24 برنامه غذایی
در کارهای راه‌سازی با توجه به ساعات کار و برحسب مورد، پیمانکار موظف است یک تا سه وعده
غذای مناسب ) صبحانه، نهار، شام ( برای کارکنان فراهم کند. برنامه غذایی باید دارای ویژگی‌های زیر
باشد:
الف: ارزش ریالی، کمیت، کیفیت، فرهنگ محلی و تنوع غذا موردتوجه قرار گیرند ب نه حوی که کارکنان
با رغبت غذا را صرف کنند و حداقل انرژی موردنیاز آن‌ها تأمین شود.
ب: به‌منظور پیشگیری از بروز مسمومیت، ظروف غذا در یک محل تمیز و بهداشتی نگهداری شوند و
از مصرف مواد غذایی مانده و تاریخ گذشته خودداری شود.
متن نشریه 101
مشخصات فني عمومي راه تجدیدنظر دوم
فصل بیست و چهارم ـ دستورالعمل‌های ایمنی و بهداشت حرفهای در کارهای راه‌سازی صفحه 718
پ: زمان معین و کافی برای صرف غذا پیش‌بینی شود و تا حد امکان در برنامه روزانه از میوه و
سبزیجات استفاده گردد.
-5-5 24 محل خواب و استراحت
در کارهای راه‌سازی با توجه به فصل، محل و مدت کار باید خوابگاه مناسبی با وسایل موردنیاز
برای اقامت کارکنان ایجاد شود و همچنین در صورت دوری محل اجرای عملیات و عدم تکافوی وسیلۀ
نقلیۀ عمومی پیمانکار موظف است برای رفت‌وبرگشت کارکنان وسیلۀ نقلیۀ مناسبی در اختیار آن‌ها
قرار دهد.
-6 24 وسایل حفاظت فردی
-6-1 24 کلیات
وسایل حفاظت فردی شامل کلاه ایمنی، عینک حفاظتی، حفاظ صورت، گوشی حفاظتی، حفاظ
دستگاه تنفسی، دستکش ایمنی، کفش ایمنی، لباس کار، جلیقه نجات و سایر وسایل، تجهیزاتی هستند
که می‌توانند کارکنان را در برابر عوامل بیماریزا و خطرات محیطی معمول یا قابل پیش‌بینی با توجه به
رعایت موارد زیر محافظت کنند:
الف: وسایل فوق باید ازنظر طرح، اندازه، رنگ، مقاومت، کیفیت و سایر مشخصات مورد تائید باشند. در
این زمینه به ترتیب آیین‌نامه‌های مؤسسه تحقیقات و استاندارد صنعتی ایران، سازمان بین‌المللی
استاندارد ) (ISO و استانداردهای آمریکا ) ،(ASTM) ،(ANSI انگلیس ) (BS و آلمان ) (DIN معتبر
هستند ضمن آنکه نظر وزارت کار و امور اجتماعی در رابطه با هریک از وسایل حفاظت فردی به
عنوان معیار باید مورد پذیرش قرار گیرد.
ب: پیمانکار موظف است وسایل فوق را متناسب با نوع کار، وظایف شغلی کارکنان و خطرات کار تهیه
کند و با یک برنامه زمانی معین آن‌ها را در اختیار کارکنان قرار دهد.
متن نشریه 101
مشخصات فني عمومي راه تجدیدنظر دوم
فصل بیست و چهارم ـ دستورالعمل‌های ایمنی و بهداشت حرفهای در کارهای راه‌سازی صفحه 719
پ: پیمانکار باید برای تفهیم سودمندی وسایل حفاظت فردی و نحوۀ کاربرد آن‌ها آموزش لازم را به
کارکنان بدهد و با نظارت مستمر اطمینان پیدا کند که تمامی افراد در صورت نیاز از این وسایل
برابر با دستورالعمل کارخانه سازنده استفاده می‌کنند. کارکنان نیز موظف هستند از وسایل حفاظت
فردی مناسب و سالم برحسب دستور پیمانکار و در صورت مواجهه با عوامل بیماریزا و خطرات
محیطی استفاده کنند.
ت: وسایل و تجهیزات معیوب باید به‌سرعت تعمیر یا تعویض شوند، وسیله حفاظتی که دوباره به‌وسیله فرد دیگری مورداستفاده قرار می‌گیرد باید ابتدا ضد عفونی شود و در صورت نیاز قسمت‌هایی
از آن تعویض شوند. وسایل فوق باید راحت باشند و در حین کار مزاحمت غیر ضروری برای
کارکنان ایجاد نکنند.
-6-2 24 حفاظت سر
در هر فعالیتی که احتمال مجروح شدن سر افراد بر اثر افتادن یا پرتاب شدن اشیا و مصالح یا برخورد
با ماشین‌آلات، خطر سوختگی بر اثر ریزش مواد و مصالح داغ یا تماس با قطعات داغ و خطر
شوک الکتریکی به دلیل نزدیکی و تماس با وسایل و تجهیزات الکتریکی وجود دارد، تمامی کارکنان باید
مجهز به‌کلاه ایمنی استاندارد باشند. همچنین کارکنانی که به‌طور مداوم در فضای باز و در برابر تابش
مستقیم پرتوهای خورشیدی کار می‌کنند باید به‌کلاه حصیری یا کلاه لبهدار مناسب دیگر مجهز شوند.
-6-3 24 حفاظت چشم و صورت
انجام کار در شرایطی که همراه با انتشار گردوغبار، دود ناشی از قیر و تهیه آسفالت، گازها، بخارات
سمی و سایر آلاینده‌ها، پرتاب ذرات، پاشیدن اسید، روغن داغ و سایر مواد خطرناک، مواجهه با گرما یا
سرمای بیش‌ازحد و تابش پرتو ) مانند تابش پرتوهای ماورای بنفش و مادون قرمز در عملیات جوشکاری
و برشکاری( باشد و باعث کوفتگی، سوزش، سوختگی، نفوذ اشیاء ریز، ایجاد پارگی و سایر جراحتها و
آسیبها به چشم و صورت گردد، کلیه کارکنان باید برحسب نیاز به عینکهای حفاظتی و حفاظ صورت
مناسب و استاندارد مجهز شوند.
