پایمرد

متن نشریه 101

مشخصات فني عمومي راه تجدیدنظر دوم

فصل بیست و سوم ـ تونل           صفحه 680

ت: الزامات کلی حفاری ماشینی

پیمانکار باید ماشین‌آلات موردنیاز را مطابق با مشخصات طرح و برنامه زمانبندی تأمین نموده و

موارد کلی زیر را رعایت نماید.

- 1 کلیه تجهیزات و ماشین‌آلات را به‌طور مرتب بازرسی و سرویس نماید.

- 2 کلیه قطعات یدکی موردنیاز تجهیزات و ماشین‌آلات را در کارگاه تأمین نماید به‌طوری‌که

هیچ‌گاه، فعالیت ماشین‌آلات به دلیل عدم وجود قطعات یدکی متوقف نگردد.

- 3 سرویس ژنراتورهای تولید برق و نیز سیستم انتقال انرژی برای تجهیزات و ماشین‌آلات

حفاری را به‌طور کامل انجام دهد و ژنراتورهای یدکی را. پیش‌بینی نماید

- 4 کلیه تمهیدات لازم را برای جلوگیری از ایجاد گردوغبار در حین حفاری با ماشین‌آلات و

همچنین در زمان بارگیری و حمل‌ونقل فراهم نماید. این تمهیدات شامل آبپاشی و استفاده

از سیستم غبارگیری است.

- 5 ماشینآلات بارگیری و حمل‌ونقل را طوری تأمین نماید که حفاری به‌طور پیوسته

انجام گیرد.

- 6 همزمان با پیشروی حفاری، شرایط توده سنگ‌ها را بررسی نماید تا چنانچه محدودههایی وجود

دارد که حفاری در آن‌ها با ماشین حفاری امکان‌پذیر نباشد، به شیوه مناسب حفاری و

نگهداری گردد.

- 7 برای حفاری با ماشینهای حفار از اپراتورهای ماهر استفاده نماید.

- 8 کلیه اقدامات لازم به‌منظور پایدارسازی فضاهای زیرزمینی را به. عمل آورد

- 9 در ضمن حفاری با ماشینهای حفار، به‌طور دائم مسیر حفاری باید کنترل و تصمیمات لازم

درمورد مسیر به عمل آید، به‌طوری‌که هیچ‌گاه در مسیر حفاری انحراف به وجود نیاید.

2-5-3-23 حفاری با چال و انفجار

در این روش پیمانکار باید از روش‌های آتش‌کاری استفاده نماید که بتواند سطوحی صاف و عاری از

مواد ناپایدار و با حداقل درز و ترک ایجاد نماید.

پایمرد

متن نشریه 101

مشخصات فني عمومي راه تجدیدنظر دوم

فصل بیست و سوم ـ تونل           صفحه 681

در این سیستم از دستگاه جامبو 1 استفاده می‌شود که درواقع با توجه به جنس زمین و مقطع حفاری

تعداد و عمق چالها تعیین و با دستگاه مذکور چال زنی انجام می. شود

در این روش، مقطع تونل بر اساس باربری حفره در قبال بار و فشارهای فوقانی و جانبی

محاسبه‌شده و در مرحله فوقانی، میانی و تحتانی با توجه به انسجام ذرات و فشردگی جنس زمین

خرجگذاری. می‌شود

در سیستم حفاری با چال و انفجار رعایت موارد زیر توسط پیمانکار الزامی است:

الف: پیمانکار باید با انجام آزمایش‌های مختلف، روش‌های آتش‌کاری کنترل شده محیطی را بهبود بخشد تا

بتواند اضافه حفاری و شکستگی فراتر از خطوط نشان داده‌شده در نقشه‌ها را به حداقل برساند و

نهایتاً سطوحی صاف و محکم ایجاد نماید.

ب: پیمانکار باید با تغییر دادن ضخامت بار، الگوی حفاری، عمق چالها، مقدار و نوع مواد منفجره، توالی

انفجار و الگوی تأخیرها، آزمایش‌های لازم به‌منظور تعیین طرح بهینه آتش‌کاری را انجام دهد و به

تائید دستگاه نظارت برساند.

پ: روش‌های چال زنی و آتش‌کاری کنترل شده محیطی در صورتی قابل‌اجرا خواهد بود که:

- 1 بعدازآنجام لقگیری در هر پاس انفجار، حداقل 50 درصد اثر چالها در سطح نهایی قابل

رؤیت بوده و توزیعی یکنواخت داشته باشد.

–2 رواداریهای نشان داده‌شده در نقشه‌ها، رعایت شده باشد.

پیمانکار باید به دنبال آزمایش‌های آتش‌کاری، طرح آتش‌کاری و تغییرات احتمالی موردنیاز آن را به

دستگاه نظارت ارائه نماید.

ت: پیمانکار باید حداقل 24 ساعت قبل از شروع عملیات چال زنی الگویی شامل تعداد، عمق و قطر

چالها، توالی تأخیرها، نوع چالها، مقدار و نوع ماده منفجره در هر چال و مدار آتش را برای کسب

مجوز اجرای آتش‌کاری کتباً به تائید دستگاه نظارت برساند.

1. Jumbo

پایمرد

متن نشریه 101

مشخصات فني عمومي راه تجدیدنظر دوم

فصل بیست و سوم ـ تونل           صفحه 682

ث: در هر پاس آتش‌کاری اگر سطوح به‌دست‌آمده از پاس قبلی با مشخصات فنی آتش‌کاری کنترل

شده محیطی تطبیق ننماید، پیمانکار باید پیشنهادات خود را برای اصلاح طرح آتش‌کاری به دستگاه

نظارت ارائه نماید.

ج: برای کنترل مؤثر آتش‌کاری محیطی مطابق با مشخصات فنی، رواداریهای تعیین‌شده برای طول،

موقعیت و شیب در حفر چالهای محیطی رعایت شود.

چ: طول چالها باید با در نظر گرفتن روش آتش‌کاری و ابعاد فضای تونل تعیین و به تائید دستگاه

نظارت برسد.

ح: برای کنترل مؤثر آتش‌کاری محیطی موارد زیر باید رعایت شود:

- 1 طول چالهای محیطی در حفاری‌های زیرزمینی نباید از. 7 متر تجاوز نماید

- 2 موقعیت ابتدا و انتهای چالها باید با رواداریهای مشخص‌شده مطابقت داشته باشد.

خ: در صورت بالا بودن سطح آب زیرزمینی، باید از مواد ناریه ضد آب استفاده شود.

دستگاه نظارت مجاز است پیمانکار را ملزم نماید تا رفتارسنجی قسمتی یا تمامی عملیات آتش‌کاری را

با استفاده از لرزهنگار و یا وسایل دیگر که مستقیماً سرعت ارتعاش ناشی از عملیات انفجار را اندازه‌گیری

می‌نماید، انجام دهد. لذا پیمانکار باید در نصب، بهره‌برداری، قرائت ابزار دقیق در این مورد با دستگاه

نظارت همکاری کند.

درصورتی‌که نتایج رفتارسنجی نشان دهد که عملیات آتش‌کاری، سازههای بتنی یا تزریقات و

حفاری‌های کامل شده را تهدید می‌نماید، پیمانکار باید روش آتش‌کاری خود را اصلاح نموده و کلیه

تاسیسات خسارت دیده را به هزینه خود ترمیم نماید.

-3-6 23 لقگیری و صاف کردن برآمدگیها

در طول مدت اجرای کار، پیمانکار باید کلیه مواد سست و ریزشی را که ایمنی کارگران یا سازهها و

یا دستگاه‌ها را تهدید می‌کند، پاک‌سازی نماید.

پاک‌سازی سطوح باید مطابق نظر دستگاه نظارت انجام شود. این فعالیتها شامل پاک‌سازی به‌وسیلۀ

تجهیزات مکانیکی، لوازم دستی و جتهای آب یا هوا است. پس از پاک‌سازی سطوح، شکافهای باز شده

پایمرد

متن نشریه 101

مشخصات فني عمومي راه تجدیدنظر دوم

فصل بیست و سوم ـ تونل           صفحه 683

باید مطابق با مشخصات فنی خصوصی با بتنپاشی پر شوند. اجرای بتن پاشیده با موافقت دستگاه نظارت

باید انجام گیرد.

پیمانکار باید کلیه برآمدگیهای داخل خطوط و رقوم تعیین‌شده در نقشه‌ها را با تائید دستگاه نظارت

صاف نماید. صاف کردن این سطوح باید قبل از نصب عناصر نگه دارنده انجام گیرد.

پیمانکار باید برآمدگیهای سطوح سنگی در تونل را به‌وسیله دژبر و یا به روش‌های دستی که سبب

خرد شدن دیواره تونل نشود، صاف کند.

-3-7 23 آمادهسازی سطوح

پیمانکار باید سطوح حفاری شده را برای بتنریزی، با آب یا هوای فشرده پاک‌سازی و آماده نماید.

روش پاک‌سازی باید به تائید دستگاه نظارت برسد.

محل موردنظر باید ابتدا برای بازرسی سطوح حفاری شده به تائید دستگاه نظارت برسد و بار دیگر

قبل از بتنریزی یا بتنپاشی پاک‌سازی نهایی انجام شود. شستشوی اولیه باید هنگامی انجام شود که

عملیات آتش‌کاری و برداشت بیرونزدگیهای داخل خطوط حفاری مطابق دستورالعمل دستگاه نظارت

خاتمه یافته باشد.

پاک‌سازی نهایی سطوح در محل بتنریزی باید بلافاصله قبل از بتنریزی یا بتنپاشی انجام شود.

درزهها و شکاف‌ها باید طبق دستورالعمل دستگاه نظارت تا عمق مشخص‌شده پاک‌سازی و تمیز گردد و

سپس مطابق با مشخصات فنی خصوصی با بتن پر شود.

پس از آماده شدن سطوح بتنریزی، پیمانکار باید برای انجام عملیات بعدی، مجوزکتبی از دستگاه

نظارت دریافت نماید.

برای شستشوی سطوح حفاری شده و پاک‌سازی آن‌ها باید از جریان آب با فشارحداقل 5/3 و حداکثر 5

کیلوگرم بر سانتیمتر مربع و یا طبق نظر دستگاه نظارت استفاده شود.

در مواردی که آب، سبب نرم شدن و یا تورم توده سنگ‌ها می‌گردد، طبق نظر دستگاه نظارت باید

تمامی آب مصرفی برای چنین سطوحی هرچه سریع‌تر از محل دفع گردد. علاوه بر این، دستگاه نظارت

پایمرد

متن نشریه 101

مشخصات فني عمومي راه تجدیدنظر دوم

فصل بیست و سوم ـ تونل           صفحه 684

مجاز است پیمانکار را ملزم نماید تا سطح چنین موادی را پس از پاک‌سازی در اسرع وقت با یک‌لایه بتن

پاشیده بپوشاند.

در مواردی که امکان استفاده از آب وجود نداشته باشد، با موافقت دستگاه نظارت باید از هوای فشرده

برای پاک‌سازی سطوح استفاده شود.

-3-8 23 گمانههای اکتشافی

در جریان حفاری تونل گمانههای اکتشافی به تشخیص دستگاه نظارت توسط پیمانکار اجرا خواهد

شد و هرگونه هزینه اضافی ناشی از حذف گمانههای اکتشافی به حساب پیمانکار خواهد بود. گمانههای

اکتشافی باید حداقل 20 متر جلوتر از سینه کار اجرا شود. معمولاً اجرای یک گمانه کافی می‌باشد، لکن

تحت شرایط خاص، تعداد چند گمانه ممکن است هم‌زمان باهم اجرا شود.

گمانههای اکتشافی باید به قطر حداقل 50 میلیمتر بوده و به طریقی اجرا شود که برداشت نمونه‌های

سنگ امکان‌پذیر باشد.

پیمانکار بایستی شرح کامل نتایج حاصل از گمانههای اکتشافی را به دستگاه نظارت تسلیم نماید.

-3-9 23 گزارش پیشرفت کار و ثبت عملیات حفاری

پیمانکار باید گزارشهای زیر را پس از پایان هر شیفت کاری، ظرف مدت 12 ساعت به دستگاه

نظارت ارائه نماید. الگوی گزارش باید به شرح زیر و یا با توافق دستگاه نظارت باشد:

الف: پیشرفت حفاری

ب: تحکیمات نصب‌شده و ویژگی‌های توده سنگ‌ها

پ: مشاهدات ) اندازه‌گیری جریان آب نفوذی، میزان پمپاژ، شرایط آب‌وهوا (

ت: فعالیت ساختمانی در مجاورت حفاری‌ها

ث: تاخیر در اجرای فعالیتها و دلایل آن

ج: مسائل و مشکلات موجود

چ: آمار تجهیزات و عوامل به کار گرفته شده و اشکالات به وجود آمده برای ماشین‌آلات و تجهیزات

پایمرد