پایمرد

نشریه 101

مشخصات فني عمومي راه تجديد نظر دوم

فصل چهارم ـ بتن و بتن مسلح                                      صفحه 49

 1-4کلیات عملیات مربوط به بتن و بتن مسلح شامل تهیه سیمان، مصالح سنگی، آب، مواد افزودنی و میلگردها و کلیه مصالح و وسایل مورد نیاز دیگر برای تهیه، قالب بندی، ریختن، تراکم و به عمل آوردن بتن، طبق نقشه های اجرایی و مشخصات مشروحه در این فصل می باشد که بخش اول آیین نامه بتن ایران )آبا( مبانی و مرجع اصلی آن را تشکیل می دهد.

 2-4مصالح بتن

هر یک از اجزای تشکیل دهنده بتن شامل سیمان، مصالح سنگی، آب و مواد افزودنی باید با مشخصات زیر برابری داشته باشند

.  1-2-4سیمان

 4-2-1-1انواع سیمان

سیمان مصرفی در ساخت قطعات باربر باید با یکی از مشخصات مشروح و یا هر استاندارد دیگری که به تأیید دستگاه نظارت رسیده مطابقت داشته باشد.

الف: مشخصات انواع سیمان پرتلند ASTM C150

ب: مشخصات سیمان های پرتلند آمیخته روبارهای ASTM C595

پ: مشخصات سیمان های پرتلند آمیخته پوزولانی ASTM C595

ت: مشخصات سیمان های پرتلند آمیخته آهکی استاندارد ایران 4220

در هر پروژه نوع سیمان باید در مشخصات فنی خصوصی قید شده و انتخاب آن با توجه به ضوابط زیر انجام شود.

4-2-1-1-1

وقتی که ویژگی های سیمان های نوع 5 ،4 ،3 ،2در تهیه بتن مورد نیاز نباشد سیمان نوع 1در عملیات بتنی مصرف می شود.

 پایمرد

نشریه 101

مشخصات فني عمومي راه تجديد نظر دوم

فصل چهارم ـ بتن و بتن مسلح                                      صفحه 50

4-2-1-1-2برای مصرف در بتن هایی که به طور ملایم در معرفی تأثیر سولفات ها قرار می گیرند یا وقتی که به هر دلیل به گرمازایی کمتر در حین گیرش نیاز باشد از سیمان دو به جای نوع یک می توان استفاده کرد.

4-2-1-1-3برای تهیه بتن های زودگیر باید سیمان نوع 3مصرف کرد.

4-2-1-1-4برای بتن ریزی در سازه های حجیم، باید سیمان نوع 4مصرف کرد. تشخیص این که بتن ریزی حجیم یا معمولی است با دستگاه نظارت می باشد.

4-2-1-1-5برای بتن هایی که در معرض تأثیر شدید سولفات ها باشند باید از سیمان نوع 5مصرف کرد.

4-2-1-1-6برای بتن ریزی های معمولی و حجیم و مواردی که بتن در معرض حمله سولفات ها قرار می گیرد می توان با تأیید دستگاه نظارت از سیمان های پرتلند آمیخته روبارهای و یا پوزولانی که با مشخصات این فصل مطابقت دارد استفاده کرد.

4-2-1-2آزمایش ها

حداقل ماهی یک بار و یا به ازای هر 100تن سیمان، هر کدام که زودتر اتفاق افتاد، برای هر نوع سیمان، باید نمونه گیری شده و مورد آزمایش قرار گیرد. در ضمن به ازای هر محموله سیمان تحویل شده به کارگاه لازم است حداقل سه کیلوگرم نمونه تهیه و به نحو مناسب علامت گذاری و به مدت حداکثر 4 ماه نگهداری شود تا در صورت لزوم مطابق نظر دستگاه نظارت مورد آزمایش قرار گیرد. هرگاه دستگاه نظارت ضروری تشخیص دهد و یا کیفیت سیمانی مشکوک باشد باید از سیمان های موجود درکارگاه و یا از هر محموله سیمان تحویلی به کارگاه نمونه برداری کرد و آن را مورد آزمایش قرار داد. مصرف سیمان هایی که در آزمایشات فوق مردود شناخته شود مجاز نبوده و باید از کارگاه خارج شود.

4-2-1-3تحویل و انبار کردن سیمان

سیمان باید فقط در کیسه هایی که در کارخانه بسته بندی و علامت گذاری شده و یا به طور فله، به کارگاه تحویل شود. سیمان های مختلف باید بر اساس نوع به طور جداگانه انبار و نگهداری شوند.

 پایمرد

نشریه 101

مشخصات فني عمومي راه تجديد نظر دوم

فصل چهارم ـ بتن و بتن مسلح                                      صفحه 51

4-2-1-4نگهداری سیمان

سیمان باید در محوطه سرپوشیده و در هوای خشک و تهویه شده و خارج از تأثیر شرایط جوی و در سیلوهای آب بندی و هوابندی شده نگهداری و انبار شوند تا به سهولت قابل دسترسی بوده و نمونه گیری، کنترل و بازدید آن ها امکان پذیر گردد. سیمان ها باید روی سکوی تخت های یا بتنی که حداقل 20سانتیمتر از کف زمین طبیعی بالاتر باشد انبار شود و تعداد کیسه هایی که روی هم قرار می گیرند از 12ردیف یا حداکثر ارتفاع 8/1متر تجاوز نکند. مصرف سیمان مرطوب، سخت و کلوخه شده و یا سیمانی که به صورت پودر نباشد مجاز نخواهد بود.

4-2-1-5 سیمان مصرفی در کارگاه باید دارای مشخصات سیمانی باشد که در تعیین نسبت های اختلاط بتن به کار رفته است.

 2-2-4سنگ دانه ها

4-2-2-1کلیات سنگ دانه های مصرفی در بتن باید به طور کلی دارای آنچنان کیفیتی باشند تا بتوان از آن ها بتنی مرغوب، مقاوم و بادوام تهیه نمود. قبل از شروع عملیات بتنی، از منابع مصالح سنگی باید نمونه برداری شده و این نمونه ها مورد آزمایش مندرج در این فصل قرار گیرد و چنانچه محل منابع تغییر کند و یا هرگاه دستگاه نظارت ضروری تشخیص دهد باید نمونه برداری و آزمایش تجدید گردد. حمل مصالح به کارگاه قبل از آزمایش و تصویب دستگاه نظارت، مجاز نیست. مصالح بعد از تصویب باید از طریق سرند کردن، جدا کردن، شستن و در صورت لزوم شکستن، آماده مصرف شود. مصالح سنگی باید به طریقی انبار و نگهداری شود که از آلودگی و اختلاط آن با مواد غیر قابل قبول و همچنین از یخ زدگی و جمع شدن برف و یخ بین دانه های آن جلوگیری به عمل آید و امکان زهکشی هم فراهم باشد.

 پایمرد

نشریه 101

مشخصات فني عمومي راه تجديد نظر دوم

فصل چهارم ـ بتن و بتن مسلح                                      صفحه 52

4-2-2-2سنگ دانه های درشت )شن(

سنگ دانه های درشت )مانده روی الک /4 75میلیمتر یا شماره ،(4از شن رودخانه ای یا سنگ شکسته و یا مخلوطی از این دو و یا روباره کوره های آهن گدازی به دست می آیند. این مصالح باید با مشخصات زیر برابری داشته باشد.

الف: مصالح درشت باید کاملاً سخت، محکم، بادوام و مکعبی بوده و مقدار مواد آلی، کلوخه های رسی، پوشش و اندود خاکی، دانه های سست و شکننده و سایر مواد غیر قابل قبول و زیان آور آن از ارقام مندرج در جدول 4-1تجاوز ننماید.

ب: درصد سایش سنگ دانه های درشت به روش لوسآنجلس ) C136یا (ASTM C535نباید از 40 درصد تجاوز نماید.

پ: افت وزنی سنگ دانه های درشت به روش ASTM C88پس از پنج نوبت آزمایش با محلول سولفات سدیم نباید از 12درصد تجاوز نماید.

ت: سنگ دانه های درشت باید فاقد ترکیبات معدنی زیان آور که روی قلیائی های سیمان اثر می گذارد باشد.

چنانچه سوابق و آمار نشان می دهد که مصالح مصرفی واکنش زا هستند باید از مصرف این مصالح خودداری شود و در صورتی که سوابقی دال بر عملکرد مصالح در این مورد وجود نداشته باشد باید با یکی از روش های زیر مورد آزمایش قرار گیرد.

- 1روش سنگشناسی ASTM C295

- 2روش شیمیایی ASTM C289

3-ASTM C1260 , ASTM C227 روش منشور ملات

معیارهای پذیرش یا مردود بودن مصالح در روش های فوق داده شده است.

 پایمرد

نشریه 101

مشخصات فني عمومي راه تجديد نظر دوم

فصل چهارم ـ بتن و بتن مسلح                                      صفحه 53

جدول 4-1 مقادیر حداکثر مجاز برای مواد زیان آور در سنگ دانه های درشت بتن و روش های آزمایش

این محدودیت فقط در مواردی حاکم است که نرمی هر یک از دانه های درشت به تنهایی با توجه به عملکرد بتن جنبه بحرانی دارد، از قبیل کف های پرتردد یا سایر مواردی که سختی سطح اهمیتی ویژه دارد. این گونه چرت در 5سیکل در آزمایش سلامت یا 50سیکل در آزمایش یخ زدن و آب شدن )صفر تا  40درجه سلسیوس( از هم می پاشد، یا چگالی آن در حالت اشباع با سطح خشک، از  2.35 کمتر است. از هم پاشیدن به شکسته یا تکه شدن واقعی بر اساس آزمایش های عینی اطلاق می شود. این محدودیت ها  فقط در مورد سنگ دانه هایی حاکماند که چرت به عنوان ناخالصی آن ها تلقی می شود و در مورد شن هایی که بیشتر از چرت تشکیل یافته اند قابل اعمال نیست.

محدودیت های مربوط به سلامت سنگ دانه ها باید بر سوابق بهره برداری از آن ها در محیط مورد نظر استوار باشد.  در مورد دانه های شکسته، اگر دانه های گذشته از الک شماره 200 متشکل از پودر سنگ و عاری از رس یا لای باشند، می توان این درصد را به 1.5 افزایش داد.

 پایمرد

نشریه 101

مشخصات فني عمومي راه تجديد نظر دوم

فصل چهارم ـ بتن و بتن مسلح                                      صفحه 54

مقدار کل سولفات قابل حل در آب بر حسب SO