5-7 سیستم‌های منبع تغذيه بدون وقفه

به علت نياز بار به منبع بدون وقفه برق يا منبع برقي باکیفیت خاص، از سیستم‌های UPS استفاده می‌شود. بنابراين در هنگام جداسازي و ايزوله كردن UPS جهت نگهداري بايد احتياط لازم به عمل آيد. بايد با بارهاي اصلي كه توسط UPS تغذيه می‌شوند آشنا بوده و هنگامی‌که به‌منظور نگهداري، بايد از سرويس خارج شود، پرسنل مربوطه در جريان امر قرار گيرند.

در مواقعي كه براي نگهداري، سيستم بايد کاملاً متوقف شود، سيستم UPS بايد در حالت كنارگذر قرارداده‌شده يا در سيستمهايي با افزونگي، بار بايد به واحدهاي اضافي منتقل شود. سيستم UPS موردنظر جهت نگهداري بايد از نيروي برق ورودي و خروجي، ازجمله باتری‌ها به‌طور كامل جدا و ايزوله گردد. اغلب سیستم‌های به‌منظور جلوگيري از قطع نيروي برق انتقالي به بار اصلي، داراي روش ايزوله كردن منحصر به فردي هستند، اين روش‌ها در صورت در دسترس بودن بايد پياده و اجرا شوند. اقدامات احتياطي اضافي براي ايمني ضروري است تا از دشارژ شدن انرژي ذخیره‌شده در خازن‌ها اطمينان حاصل كرد.

1-5-7 برنامه زماني نگهداري نوعي در سيستم UPS ايستا

سيستم UPS ايستا سيستمي فوق‌العاده قابل‌اعتماد بوده و به نگهداري حداقل در اينورتر و شارژ كننده باتري نيازمند است. ازنظر نگهداري باتری‌ها به بخش 6-7 مراجعه كنيد.

موارد نگهداري و برنامه زماني زير از اهميت بسزايي برخوردار است ولي الزاما كامل نيست. هر سيستم بايد داراي برنامه زماني خاص خود باشد كه بر اساس تجربه و نتايج آزمون‌های اوليه توسعه يافته است.

نگهداري پيشگيرانه درواقع تميز كردن و بازرسي متناوب سيستم UPS می‌باشد. فواصل زماني بازرسي نوعي روزانه، ماهيانه، فصلي و ساليانه است. در شرايط محيطي طاقت فرسا و شديد، فواصل مذكور بايستي كاهش يابد.

در هنگام اجراي نگهداري، با استفاده از ابزار مناسب، تجهيزات آزمون و تجهيزات ايمني، كليه روش‌های ايمني بايد مراعات شود. موارد زير بايستي در بازرسی‌ها منظور شوند:

الف ـ بازرسی‌هاي هفتگي. وارسي هاي زير بايد هر هفته انجام شود. چنانچه هر يك از موارد زير اشكال داشت بايد اقدام اصلاحي به عمل آيد.

1- با استفاده از ويژگي آزمون لامپ تمام لامپها وارسي شود.

2- تمام وسايل اندازه‌گیری وارسي شود تا از عمل كردن صحيح آن‌ها اطمينان حاصل گردد

3- ولتاژ و جريان ورودي، خروجي و كنارگذر وارسي گردد...

4- راست آزمايي در مورد كاركردن مانيتور اختلال صورت پذيرد (اگر سيستم UPS به چنين امكاناتي مجهز باشد).

ب‌ ـ بازر سيهاي ماهيانه. وارسي هاي ذيل بايد هر ماه انجام شود. چنانچه هر يك از موارد زير مشكل داشت بايد اقدام اصلاحي به عمل ايد.

1- تمام بازرسی‌هاي روزانه كامل شوند.

2- ظاهر و تميزي كليه تجهيزات و ازنظر اتاق و محيط و ناحيه وارسي شوند.

3- تجهيزات HVAC بازرسي شده و دما و رطوبت اتاق و ناحيه اندازه‌گیری گردد.

4- تمام مدخل هاي هوا و اگزوزها ازجمله كليه فيلترهاي تجهيزات UPS وارسي شود.

پ ـ بازرسی‌های فصل. وارسيهاي زير بايد هر فصل صورت پذيرد. چنانچه هر يك از موارد زير اشكال داشت بايد اقدام اصلاحي به عمل آيد.

1- تمام بازرسی‌هاي ماهانه كامل شوند.

2- تمام اجزاء و بخشهايي كه علائم گرمايش بیش‌ازحد و اضافي دارند بازرسي شوند.

3- تمام اجزاء و بخشهايي كه علائم صدمه فيزيكي ازجمله عايقبندي پوسيده و خوردگي دارند بازرسي شوند.

4- ترمينال ها ازنظر اتصالات سست يا شكسته، عايقبندي سوخته و غيره بازرسي گردد.

5- آلودگي و عدم خلوص مايع (الكتروليت باتري، روغن ناشي از خ ازنها و غيره) وارسي شود.

6- داخل تمام محفظه هاي تجهيزات و اقلام درون آن‌ها را تميزكنند.

ت‌ ـ بازرسيهاي ساليانه. وارسي هاي زير بايد هر سال صورت پذيرد. چنانچه هر يك از موارد زير اشكال داشت بايد اقدام اصلاحي به عمل آيد.

1- تمام بازرسی‌هاي فصلي كامل شوند.

2- كليه اتصالات را وارسي كنيد.

3- تمام كليدهاي خودكار (فقط هر دو سال يكبار) را وارسي و آزمون كنيد.

4- آزمون عملياتي كامل سيستم شامل عمليات در بار كامل، عمليات در باتری‌ها، وارسيهاي اضافه‌بار، شبیه‌سازی خرابي ها، اتلاف ورودي، انتقال دستي و خودكار، عمليات مادولهاي اضافي و الي ' آخر انجام شود (فقط هر دو سال يكبار).

5- خروجي ولتاژ و فركانس بر طبق مشخصات فني سازنده وارسي و تنظيم شود.

6- كاركردهاي ازکارافتادن هشدار مورد آزمون قرار گيرد.

ث‌ ـ استقرار مجدد سيستم. اگر سيستم UPS جهت نگهداري، از سرويس خارج شود، روش‌های لازم جهت بازگرداندن آن به سرويس به كار گرفته شود. پس از آنكه سيستم UPS دوباره متصل شده و اگر آزمون عملياتي به‌عنوان بخشي از نگهداري، انجام نشود، ولتاژ و فركانس خروجي تحت بار وارسي گردد. خرابي نيروي برق شبیه‌سازی شده و عمليات مناسب و صحيح سيستم وارسي شود.

2-5-7 برنامه زماني نگهداري نوعي براي سيستم UPS چرخان

مشابه سيستم UPS ايستا، نگهداري پيشگيرانه براي UPS چرخان از تميز كردن و بازرسي سيستم UPS به‌طور متناوب تشكيل يافته است. فواصل زماني بازرسي نوعي روزانه، ماهيانه، نيمسالانه و سالانه خواهد بود. در شرايط محيطي طاقتفرسا و شديد، فواصل مذكور بايستي كاهش يابد. در هنگام اجراي نگهداري، تمام روش‌های ايمني پياده شده و از ابزار مناسب، تجهيزات آزمون و تجهيزات ايمني استفاده شود. موارد زير بايستي در بازرسی‌ها، منظور شوند:

الف ـ بازرسی‌های هفتگي. وارسي هاي زير بايد هر هفته انجام شود، چنانچه هر يك از موارد زير اشكال داشت بايد اقدام اصلاحي به عمل آيد.

1- با استفاده از ويژگي آزمون لامپ تمام لامپ ها وارسي شود.

2- تمام وسايل اندازه‌گیری وارسي شود تا از عمل كردن صحيح آن‌ها اطمينان حاصل گردد.

3- ولتاژ و. جريان ورودي، خروجي و كنارگذر وارسي گردد.

4- راست آزمايي در مورد كار كردن مانيتور اختلال صورت پذيرد (اگر سيستم UPS به چنين امكاناتي مجهز باشد).

ب ـ بازرسی‌هاي ماهيانه. وارسي هاي ذيل بايد هر ماه انجام شود. چنانچه هر يك از موارد ذيل مشكل داشت بايد اقدام اصلاحي به عمل آيد.

1- تمام بازرسی‌های روزانه كامل شود.

2- ظاهر و تميزي كليه تجهيزات و ازنظر اتاق، محيط و ناحيه وارسي شوند.

3- تجهيزات بازرسي شده و دما و رطوبت اتاق و ناحيه اندازه‌گیری گردد.

4- تمام مدخل هاي هوا و اگزوزها، ازجمله كليه فيلترها وارسي شود.

5- دستگاه تحت بار كامل به مدت حداقل 30 تا 60 دقيقه كار كند.

پ ـ بازرسي نيم سالانه. وارسي هاي زير بايد هر نيم سال صورت پذيرد. چنانچه هر يك از موارد زير اشكال داشت بايد اقدام اصلاحي به عمل آيد.

1- تمام بازرسيهاي ماهيانه تكميل شود.

2- تمام اجزايي كه علائم گرمايش بیش‌ازحد و اضافي دارند بازرسي شوند.

3- تمام اجزاء و بخش‌هایي كه علائم صدمه فيزيكي ازجمله عایق‌بندی پوسيده و خوردگي دارند بازرسي شوند.

4- ترمينال ها ازنظر اتصالات سست يا شكسته، عایق‌بندی سوخته و غيره بازرسي گردد.

5- تمام اتصالات ازنظر محكم بودن وارسي و كنترل شود.

6- داخل تمام محفظه هاي تجهيزات و اقلام درون آن‌ها را تميز كنيد.

7- تمام ياتا قانها و روغنكاري آن‌ها را وارسي كنيد.

8- دستگاه تحت بار كامل كار كرده و تمام كاركردهاي انتقال وارسي شوند.

9- كاركردهاي ازکارافتادن هشدار مورد آزمون قرار گيرد.

ت ـ بازرسی‌هاي سالانه، وارسيهاي ذيل بايد هر سال صورت پذيرد. چنانچه هر يك از موارد زير مشكل داشت بايد اقدام اصلاحي به عمل آيد.

1- تمام بازر سيهاي نيم سالانه تكميل شود.

2- كليه اتصالات را وارسي كنيد.

3- تمام كليدهاي خودكار را وارسي و آزمون كنيد (فقط هر دو سال يكبار).

4- آزمون عملياتي كامل سيستم، شامل عمليات تحت بار كامل، عمليات در باتري، وا رسيهاي اضافه‌بار، شبیه‌سازی خرابي ها، اتلاف ورودي، انتقال دستي و خودكار، عمليات مادولهاي اضافي و الي آخر انجام شود (فقط هر دو سال يكبار).

ث ـ استقرار مجدد سيستم. اگر سيستم UPS جهت نگهداري از سرويس خارج شود، روش‌های لازم جهت بازگشت آن به سرويس بايد به كار گرفته شود. پس از آن‌که سيستم UPS دوباره متصل شده و اگر آزمون عملياتي به‌عنوان بخشي از نگهداري انجام نشود، ولتاژ و فركانس خروجي تحت بار وارسي گردد. خرابي نيروي برق شبیه‌سازی شده و عمليات مناسب و صحيح سيستم وارسي و كنترل گردد.

6-7 باتری‌های ساكن

هدف اصلي برنامه نگهداري هر باتري درواقع كسب اطمينان از اينكه تأسیسات باتري در طول عمر كاري خويش قادر به پاسخگويي الزامات اضطراري سيستم متصل به آن خواهد بود، می‌باشد. هدف هاي ثانوي عبارت‌اند از حصول عمر كاري بهينه باتري و تعيين زماني كه باتري نياز به‌جایگزيني دارد. براي كارآمدي بيشتر، نگهداري بايد منظم، مداوم و با ثبات باشد. علاوه براين، ازآنجاکه اغلب تحليل داده‌ها متكي به مقايسه با داده‌های قبلي است، داده‌ها بر اساس مراجع استاندارد بايد تصحيح شوند. براي مثال، در آمريكا، مقادير مرجع عبارت‌اند از ولتاژ وظرفيت در сº25 و وزن مخصوص شارژ كامل الكتروليت در сº25 و در يك مرجع سطح معين.

نگاهداري باتري معمولاً از زمان نصب آن آغاز می‌گردد. به‌هرحال، اگر قرار باشد باتري به مدت طولانی‌تر از مدتي كه سازنده باتري توصيه كرده در انبار بماند، نگهداري از زماني كه باتري در انبار قرارداده می‌شود بايد آغاز گردد. استاندارد IEEE Std. 484 در مورد باتری‌های اسيد ـ سرب منفذ دار، داده‌هايي كه بايد در طول نصب جمع‌آوری و نيز نگهداري كه بايددر طول انبارداري انجام شود (در صورت لزوم) را شرح می‌دهد. استاندارد IEEE Std. 1187 اطلاعات مشابه اي در مورد باتری‌های اسيد ـ سرب با دريچه قابل تنظيم (VRLA) را ارائه می‌دهد.

استاندارد IEEE Std. 450 روش‌های آزمون و نگهداري ضروري براي باتری‌های اسيد ـ سرب منفذ دار را شرح می‌دهد. همچنين، استاندارد مذكور اطلاعاتي در مورد اقدامات اصلاحي كه بايد انجام شود، ضرورت انجام چنين اقداماتي و معيارهاي جايگزيني باتري ارائه می‌کند. استانداردهاي IEEE P 1188 و IEEE Std. 1106 اطلاعات مشابهاي در مورد به ترتيب باتری‌های VRLA و نيكل ـ كادميوم دارا است.

1-6-7 برنامه زماني نگهداري نوعي

خلاصه اي از بازرسی‌ها و آزمون‌های نگهداري در جدول 1-7 ارائه‌شده است. افرادي كه نگهداري را اجرا می‌کنند بايد با استانداردهاي مربوطه و دستورالعملهاي سازنده باتري براي باتري موردنظر آشنا باشند. اين موضوع بخصوص در مورد سلول‌های VRLA صادق است چون آزموني پيشنهاد شده كه هدف از طرح آن مشخص كردن خشك شدن سلول است. چند عامل سبب و نوع خشك شدن در سلول می‌گردد كه ازجمله آن‌ها می‌توان ولتاژ شناور بالا ودماي بالا را نام برد. هنگامی‌که اين عوامل در محيط تأسیسات باتري وجود دارند، فرآيند تركيب مجدد اكسيژن در سلول بهم خورده و سلول شروع به صدور و خارج كردن اكسيژن و هيدروژن می‌نماید. اتلاف گاز مذكور از سلول سبب خشك شدن آن می‌شود چون به هيچ طريق نمی‌توان به سلول VRLA آب اضافه كرد.

اثرات خشك شدن می‌تواند از اتلاف ظرفيت تا فرو ريختن حرارتي (يعني خرابي فاجعه آميز باتري) تغيير كند.

اين شرايط را می‌توان با اندازه‌گیری امپدانس سلول و دماي سلول (در موارد مشكلات حرارتي) آشكارسازي و مشخص كرد. اگرچه آزمون‌های قابل‌توجهي در مورد امپدانس يا كنداكتانس به عمل می‌آید كه شناسه خوبي از اتلاف ظرفيت در سلول‌های VRLA است ولي نبايد آن را جايگزين آزمون‌های ظرفيت باتري عادي محسوب كرد. اطلاعات اضافي در باره مباحث آزمون امپدانس يا كنداكتانس و فروريختن حرارتي را می‌توان در استاندارد

. يافت IEEE Std. 1106

2-6-7 ايمني

كليه كارهاي مربوط به باتري بايد فقط با ابزار مناسب و مطمئن و با تجهيزات حفاظتي مرتبط زير صورت پذيرد:

- عينك ايمني و حفاظ صورت

- دستكش هاي مقاوم در برابر اسيد يا مواد قليايي

- پيش بندها و روكفشيهاي حفاظتي

- تسهيلات قابل‌حمل يا ثابت حاوي آب براي شستن چ شمها و پوست در صورت تماس با الكتروليت

- محلول خنثي كننده اسيد (يا قليا)

- دستگاه اطفاء حريق كلاس C يادآوري: برخي سازندگان باتري استفاده از دستگاه اطفاء حريق كلاس C حاوي 2CO را به علت قابليت شوك حرارتي وامكان تركيدن باتري، توصيه نمی‌کنند.

- ابزار آلات با د ستههاي عايقي

ازآنجاکه اغلب مراحل نگهداري باتري هنگامي اجرا می‌شود كه باتري در سرويس است، روش‌های كاري مورداستفاده بايد ضوابط و روال هاي حفاظتي مراجع مربوطه مندرج در فهرست مراجع و منابع اين نشريه را ملاك عمل قرار دهند. علاوه براين، روش‌های مذكور بايد فاقد قطع مدار يا جرقه زني در مجاورت باتري باشند. يكي از دلايل اين امر عبارت است از این‌که از تمام باتری‌های نوع سلول منفذ دار، هنگامی‌که در حالت شارژ شناور يا متعادل هستند تا زماني كه به تكميل شارژ مجدد نزديك می‌شوند، هيدروژن آزاد می‌گردد. سلول‌های VRLA نيز هر موقع كه منفذ آن‌ها باز شود هيدروژن آزاد خواهند كرد. بنابراين به‌منظور به حداقل رساندن انباشت هيدروژن، تهويه هواي كافي توسط وسايل طبيعي يا مكانيكي بايد پیش‌بینی شود. بايد توجه كرد كه محيط تأسیسات باتري بايد به‌عنوان ناحيه سيگار كشيدن ممنوع تعيين و اعلام گردد.