3-7- 2 برنامه زماني نگهداري نوعي

بايد توجه كرد كه موارد و برنامه‌ریزی نگهداري زير از اهميت به سزايي برخوردار است ولي الزاما كامل نيست.

هر سيستم بايدداراي برنامه زماني خويش باشد كه بر اساس تجربه و نتايج آزمون‌های اوليه توسعه يافته است.

الف ـ بازر سيهاي هفتگي. وارسي هاي زير بايد هر هفته انجام شود. چنانچه هر يك از موارد زير اشكال و كمبود داشت، بايد اقدام اصلاحي به عمل آيد.

1- سطح و ميزان روغن وارسي شود

2- فشار روغن سوخت كنترل و وارسي شود

3- تمام مهره ها و ساير محكم كننده ها وارسي گردد

4- نشت روغن و سوخت وارسي شود

5- لوله‌ها و شلنگها ازنظر پوسيدگي وارسي شوند

6- مدخل هوا و اگزوز ازنظر وجود موانع بر سر راه آن‌ها وارسي گردد ب ـ هر 250 ساعت كار، وارسي ها، اقدامات زير بايد به عمل آيد.

1- فيلتر روغن تعويض شود

2- فيلترهاي سوخت تعويض شوند

3- لوله‌ها و فيلترهاي هوا با هواي خشك کم‌فشار دميده شوند

4- موتورهاي فرعي روغن‌کاری شوند

پ ـ هر 1000 ساعت كار، وارسي ها يا اقدامات زير بايد به عمل آيد.

1- شمع ها وارسي شوند

2- انژكتورهاي سوخت و اجزاء بخش احتراق بازرسي شوند

3- هواي خشك کم‌فشار درون اگزوز و لوله‌های تخليه احتراق دميده شود

4- سراسر ماشين ازنظر رنگ رفتگي، تركها، پوسيدگي يا ساييدگي شلنگ ها، لو لهها و ساير شرايط كار غیرعادی بازرسي شوند

4-7 ژنراتورها

توجه به كنترل دماي محيط در ژنراتورها اهميت داشته و نيز وجود برنامهاي از بازرس يها و نگهداري زمانبندي شده جهت نيل به در دسترس بودن و قابليت اعتماد بهينه، ضروري است.

1-4-7 عوامل عملياتي مؤثر در نگهداري

در مورد نگهداري پيشگيرانه ژنراتور، تميز نگاه‌داشتن اين دستگاه و تجهيزات از اهميت اساسي برخوردار است.

نبايد اجازه داده شود كه گردوخاک، روغن، رطوبت يا ساير مواد و اجسام در دستگاه انباشته شوند. داكت ها و لوله‌های تهويه هوا بايد پاكيزه نگاهداشته شود تا جريان حداكثر هواي سردكننده در ژنراتور امکان‌پذیر باشد. در مورد اهميت تميز نگاه‌داشتن سيمپيچي ها نمی‌توان تأکید نكرد، گردوخاک، كثافت و ساير مواد خارجي قادر به محدود كردن اتلاف حرارتي و تخريب عايقبندي سیم‌پیچي ها می‌باشند. لايه اي از گردوخاک به ضخامت 30 ميل (mil) می‌تواند دماي كاري سیم‌پیچي هاي ژنراتور را сº 10 افزايش دهد.

بهترين روش براي پاككردن ذرات آزاد و خشك موجود در ژنراتورها، استفاده از جاروي برقي با فيتينگ هاي مناسب است. می‌توان از دميدن هواي فشرده lb/in 30 نيز استفاده كرد ولي اين روش سبب دوباره انباشته شدن ذرات خواهد شد. عيب تميز كردن با يك پارچه كهنه پاكيزه و نرم در عدم قابليت آن ازنظر حذف گردوخاک از شيارها، گودي ها و مکان‌های غیرقابل دستيابي است. انباشت گريس و روغن را می‌توان با به كار بردن محافظه كارانه حلا ل هاي غیرقابل اشتعال مانند تري كلرواتيلن حذف و پاك كرد. پس از تميز و خشک‌کردن بايد از دستگاه اندازه‌گیری مقاومت (مگا اهم متر) استفاده و اندازه‌گیری كرد. اگر مقاومت خيلي پايين باشد، بايد ماشين را توسط گرما به مدت چند روز خشك كرد. اگر مقاومت پايين همچنان باقي بماند بايد عمل پاكيزه نمودن تكرار شده و ژنراتور خشك شود.

بازر سيهاي برنامه‌ریزی‌شده منظم بايستي شامل وارسي استحكام اتصالات، وارسي تمام سيم ها و کابل‌ها ازنظر ساييدگي، شكنندگي يا هرگونه صدمه ديگري در عایق‌بندی، وارسي كفشك هاي ياتاقان و كموتاتورها براي شرايط كاري مناسب، باشد، به نشت گريس ياتاقان در داخل ژنراتور رسيدگي شود. اگر رطوبت در ژنراتور انباشته شده باشد، دستگاه بايد خشك شده و گرمکن‌هاي نواري براي جلوگيري از تكرار چنين شرايطي به كار گرفته شود. به‌منظور خشک‌کردن اين دستگاه، از حرارت خارجي بايد استفاده شود تا محتواي رطوبتي كاهش يابد.

سپس م يتوان حرارت داخلي را با استفاده از عبور جريان ولتاژ پايين در سيمپيچي ها اعمال كرد. در طول مدت خشک‌کردن، دماي سیم‌پیچي بايد مانيتور و مراقبت شود تا از صدمه به عايقبندي جلوگيري بهعمل آيد.

كفشك ها و شانت هاي اتصال بايستي ازنظر پوسيدگي و زوال مورد بازرسي قرار گيرند. كفشك ها را يك به يك بيرون آورده و ازنظر طول وارسي كنيد. از حركت آزاد و راحت كفشك ها در نگاهدارنده آن‌ها اطمينان حاصل كنيد. نگاهدارنده كفشك ها بايد ازنظر فشار مناسب وارسي شوند. اغلب كفشك ها با فشار 2lb/in 3-5/2 سطح مقطع كفشك، عملكرد رضایت‌بخشي دارند، معذالك توصيه سازنده بايد وارسي شود. نگاهدارندههاي كفشك كه قادر به تأمین فشار كافي نيستند بايد تعمير يا تعويض شوند. هنگامی‌که كفشك ها پوسيده شده و به نقطهاي مي رسند كه نمی‌توان فشار را به طرز صحيحي تنظيم كرد (معمولاً در اين حالت طول كفشك حدود ١٢ اينچ است)، بايد آن‌ها را جايگزين كرد. در اكثر موارد، مجموعه كامل بجاي كفشكهاي تنها تعويض می‌شود. مطمئن شويد كه سرسيمهاي شانت به طرز صحيحي اتصال يافته باشند. پس از قرار دادن كفشكهاي جديد در نگاهدارنده هاي آن‌ها، با استفاده از كاغذ ساينده (اكسيد آلومينيوم توصيه می‌شود) ابتدا 1# سپس oo # با احتياط سطح تماس كفشك ها را با كموتاتور تنظيم كرده و انطباق دهيد. كاغذ ساييده را به‌صورت نوارهايي كه از يك كفشك كمي پهنتر باشد ببريد. نوار را در جهت چرخش به اندازه‌ای بكشيد كه فقط 90٪ تماس با قوس كموتاتور حاصل شده باشد. پس از استقرار كفشكها، گردوخاک كاربن را از مجموعه كموتاتور و كفشك پاك كنيد.

كفشك ها را ازنظر جرقه زني تحت بار امتحان كنيد. امكان دارد كفشك هاي كموتاتور جرقهزني مختصري داشته باشند، كفشك هاي حلقه لغزش (Slip ring) نبايستي ابدا جرقه داشته باشند. كفشك ها را ازنظر، قرچ قرچ كردن يا شانتهاي فرسوده يا كفشكهاي ورقه ورقه شده امتحان نماييد. اگر تصحيح فشار فنر سبب كم شد قرچ قرچ كردن نشود با يك صاحب نظر در مورد درجه بندي كفشك ها، چگالي جريان كفشك، فشار كفشك و غيره مشورت نماييد.

كموتاتورها بايد صاف و هموار بوده و داراي رنگ قهوهاي روشن تا متوسط باشند. كموتاتور ژنراتور ناهموار يا سياه شده را می‌توان با سنگ مخصوص كموتاتور كه با انحناء كموتاتور انطباق دارد، پرداخت كرد ولي علت اصلي بايد مشخص و تعيين شود. در صورت عدم وجود سنگ مذكور، از كاغذ ساييده oo# با يك قطعه چوب به شكلي كه باانحناي كموتاتور مطابقت دارد، استفاه شود. پارچه سنباده اي را در اين مورد به کار نبريد. عايق ميكا بين ميله هاي كموتاتور بايد به‌اندازه ١ ۶١ تا ١ ٣٢ اينچ بريده شود. با پوسيده شدن كموتاتور، ميكا دچار برآمدگي هايي شده كه اين امر سبب بالا و پايين پريدن كفشكهاي می‌شود. اگر اين شرايط به وجود آيد، ميكا بايد از زير بريده شده و سطوح كموتاتور توسط تعميركار با تجربه اي رفع عيب گردد. هيچ نوع روغن در كموتاتور نبايستي استفاده شود.

ياتاقان هاي ژنراتور بايستي در فواصل زماني برنامه‌ریزی‌شده منظمي مورد بازرسي دقيق قرار گيرد. تعداد بازرسی‌ها، شامل اضافه كردن يا تعويض روغن يا گريس، بر اساس بررسي شرايط كاري مشخصي، بهتر قابل تعيين خواهد بود. ياتاقان هاي آب‌بندی‌شده نيازي به نگهداري نداشته و هرزمانی كه پوسيده يا سست شدند بايد تعويض شوند. هنگامی‌که ژنراتور كار می‌کند به صداي آن گوش يا آن را ضبط كرده و جاسازي ياتاقانها را ازنظر ارتعاش يا حرارت اضافي احساس كنيد. همچنين از تجهيزات مرتبط استفاده كرده و در مورد ياتاقانهاي ضد اصطكاك قضاوت كنيد.

خرابي سيستم عايقبندي درواقع علت متداول ايجاد مشكلات در تجهيزات الكتريكي است. عایق‌بندی در معرض شرايط بسياري قرار دارد به‌طوری‌که هر يك از آن‌ها منجر به خرابي مانند صدمه مكانيكي، ارتعاش، حرارت يا سرماي اضافي، كثافت، روغن، بخارهاي خورنده و رطوبت حاصل از فرآيندها يا فقط آب و هواي مرطوب، خواهد شد. براي كمك به آشكارشدن چنين اثرات صدمه آور، از آزمون مقاومت عایق‌بندی براي تعيين كيفيت عایق‌بندی می‌توان استفاده كرد. آزمون مذكور ساده، راحت و غير مخرب است. می‌توان از يك آزمون پتانسيل بالا با كنترل محتاطانه و دقيق در فواصل زماني معدود استفاده كرد.

مكان و موقعيت دستگاه ژنراتور ـ ماشين براي سيستم برق اضطراري يا پشتيبآن‌یکي از جنبه هاي مهم نگهداري است. اگر دستگاه درداخل ساختمان مستقرشده باشد بايد پیش‌بینی‌های لازم در مورد فضاي لازم براي اجراي روش‌های نگهداري يا تعمير به عمل آيد. اگر دستگاه در خارج ساختمان واقع شده باشد، بايستي از محیط‌های داراي گردوخاک و خوردگي پرهيز شده و ماشین‌ها به گرم‌کن روغنكاري و سردكن ماشين مجهز باشند.

با استفاده از نگهداري پيشگيرانه مناسب، ژنراتور سرويس قابل‌اعتماد و طولاني مدت را ارائه خواهد داد.

2-4-7 برنامه زماني نگهداري نوعي

بايد توجه كرد كه موارد و برنامه زماني نگهداري زير از اهميت به سزايي برخوردار است ولي الزاما كامل نيست.

هر سيستم بايد داراي برنامه زماني خاص خود باشد كه بر اساس تجربه و نتايج آزمون‌های اوليه توسعه يافته است.

برنامه زماني نگهداري نوعي زير به‌عنوان راهنما ارائه می‌شود.

الف ـ بازرسی‌های هفتگي. وارسي هاي زير بايد هر هفته انجام شود. چنانچه هر يك از موارد زير اشكال و كمبود داشت بايد اقدام اصلاحي به عمل آيد.

1- سيستم شارژ باتري وارسي شود.

2- ژنراتور به مدت 30 تا 60 دقيقه زير بار كامل روشن و كار كند.

ب‌ ـ باز رسيهاي ماهانه. وارسي هاي ذيل بايد هر ماه انجام شود. چنانچه هر يك از موارد زير اشكال داشت بايد اقدام اصلاحي به عمل آيد.

1- قرائت هاي دستگاه‌های اندازه‌گیری را وارسي يا راست آزمايي كنيد.

2- فيلتر مدخل هوا را وارسي كنيد.

3- سطح باتري را وارسي كنيد.

4- مقاومت عایق‌بندی وارسي شود (برق گير بايد قطع اتصال شود).

پ ـ بازرسی‌های نيم سالانه. اقدامات زير هر نيمسال بايد صورت پذيرد...

1- ازنظر نشتي وارسيهاي لازم به عمل آيد.

ت‌ ـ بازرسی‌های سالانه. اقدامات ذيل بايد هر سال انجام شود.

1- پيچهاي مونتاژ و نصب محكم شوند.

2- آزمون پتانسيل ـ بالاي سیم‌پیچيها (شامل ولتاژ پله و شاخص پولاريزاسيون) انجام شود.

3- ياتاقان ها گريس كاري گردد.

4- اتصالات الكتريكي تحت بار محكم شوند.