2-7-11 سیستم‌های مورد توصيه

الزامات سیستم‌های روشنايي اضطراري کوتاه‌مدت و بلندمدت به شرح زير خواهد بود:

- در مواردي كه روشنايي اضطراري در کوتاه‌مدت موردنیاز باشد مانند ايمني كاركنان و خروج از ساختمان، استفاده از واحدهاي باتري كفايت می‌کند.

- در کاربری‌هایی كه مدت‌زمان استفاده از روشنايي اضطراري طولانی‌تر و بار آن سنگین‌تر باشد، بايد از موتور ـ ژنراتور یا توربین ـ ژنراتوري كه در صورت قطع برق به‌طور خودكار روشن شود استفاده نمود.

- بر اساس استاندارد ANSI/NFPA 101 متوسط شدت روشنايي لازم در هر نقطه‌ای از كف مسير خروج بايد

10 لوكس (يك فوت ـ كاندل) باشد. اين استاندارد كاهش متوسط شدت روشنايي را پس از 5/1 ساعت

 6 لوكس 6(/0 فوت ـ كاندل) و حداقل آن را نيز در پايان 5/1 ساعت 6/0 لوكس (06/0 فوت كاندل) مقرر می‌دارد.

2-7-12 جداول نمونه

- ضوابط فشرده نياز به روشنايي با استفاده از برق اضطراري و پشتيبان در ارتباط با بند 27- در جدول 2-1 ارائه‌شده است:

- موارد نمونه استفاده از سیستم‌های روشنايي اضطراري و پشتيبان در جدول 2-2 نشان داده‌شده است.

٢٠ راهنماي طراحي و اجرای سیستم‌های برق اضطراري و پشتيبان

جدول 2 -1: ضوابط فشرده نياز به روشنايي با استفاده از برق اضطراري و پشتيبان براي بررسي مقدماتي

توجيه علت استفاده از سيستم نوع سيستم برق كمكي حداقل زمان برق كمكي حداكثر زمان قطع برق نوع كاربري

پشتيبان اضطراري

اجتناب از ايجاد وحشت، آسيب بدني و خطر مرگ رعايت قوانين و مقررات ملي و محلي كاهش نرخ بيمه

جلوگيري از خسارت به اموال كاهش زیان‌های ناشي از شكايات × 2 ساعت تا 10 ثانيه، ترجیحاً بيش از

3 ثانيه نباشد تخليه كاركنان

كاهش زیان‌های ناشي از دزدي و خسارت به ساختمان كاهش نرخ بيمه جلوگيري از جراحات × × 10 تا 12 ساعت در تمامي ساعات تاريكي 10 ثانيه حفاظت پيراموني

جلوگيري يا كاهش زيان به اموال رعايت قوانين و مقررات ملي و محلي

جلوگيري از جراحات و از دست رفتن زندگي × تا بازگشت بر ق اوليه از 10 ثانيه تا 2 يا 3 دقيقه هشدار يا اخطار

ريسك ادامه قطعي برق عادي و خاموشي به علت زمان طولانی‌تر تعميرات × × تا هنگام اتمام تعميرات و اعاده برق عادي از يك ثانيه تا زماني نامحدود

بسته به روشنايي موجود قطع سيستم برق عادي

جلوگيري از زيان ناشي از عدم فروش كاهش زيان ناشي از عدم توليد كاهش ريسك سرقت كاهش نرخ بيمه × نامحدود برحسب تحليل و ارزيابي نامحدود برحسب تحليل و ارزيابي روشنايي عمومي

تسهيل در نگهداري از بيماران توسط جراحان، پزشكان، پرستاران و ديگر خدمه رعايت كليه آیین‌نامه‌ها، استانداردها و قوانين جلوگيري از صدمات و حفاظت از حيات كاهش زیان‌های ناشي از شكايات قانوني × × تا بازگشت نيروي برق اوليه بدون وقفه تا 10 ثانيه

(NFPA 99 – 1996, ANSI/NFPA 101-1994)

10 ثانيه براي راه انداري و انتقال به نيروي برق جايگزين بیمارستان‌ها و مکان‌های درماني

- جلوگيري از صدمات جسمي يا حفاظت از حيات

- جلوگيري از زیان‌های مالي با قطع منظم‌تر و سريع سیستم‌های حياتي

- كاهش ريسك سرقت

- كاهش نرخ بيمه × 10 دقيقه تا چند ساعت از 1/0 ثانيه تا يك ساعت زمان‌های خاموشي منظم

 دوم

جدول 2 -2: موارد نمونه استفاده از سیستم‌های روشنايي اضطراري و پشتيبان

روشنايي فوري درازمدت(3) روشنايي فوري کوتاه‌مدت(2) روشنايي پشتيبان(1)

مناطق مخاطره‌آمیز آزمایشگاه‌ها

چراغ‌های هشداردهنده فضاهاي انباري فضاهاي فرآيندي روشنايي تخليه علائم خرج چراغ‌های خروج راه‌پله‌ها

مکان‌های باز تونل‌ها سالن‌ها روشنايي ايمني روشنايي بيروني تلويزيون مداربسته چراغ‌های شب ایستگاه‌های نگهباني درهاي ورودي

چراغ‌های هشداردهنده متفرقه روشنايي توليد

برج دیده‌بانی محل نصب ژنراتور پشتيبان مناطق ماشین‌ها (دستگاه‌ها)

مناطق مخاطره‌آمیز دستگاه‌های خطرزا انبار مواد خام

چراغ‌های راهنمايي بسته‌بندی بازرسي انبارداري دفاتر

تسهيلات درماني روشنايي تجاري

اتاق‌های عمل ویترین‌ها

اتاق‌های زايمان طبقات محصولات

مناطق مراقبت ويژه پيشخوان فروش

مناطق درمان فوریت‌های پزشكي دفاتر

متفرقه متفرقه

اتاق مكانيزم هاي كليدي اتاق تابلوها

آسانسور روشنايي چشم‌انداز

اتاق ديگ بخار اتاق ديگ بخار

اتاق كنترل اتاق كامپيوتر

(1) يك نمونه سيستم روشنايي پشتيبان عبارت از موتور ـ ژنراتور می‌باشد.

(2) نمونه سيستم روشنايي فوري کوتاه‌مدت استفاده از سيستم واحدهاي باتري است

(3) نمونه سيستم روشنايي فوري درازمدت استفاده از بانك باتري مركزي، ظرفيت تغذيه و روشنايي مورد لزوم تا هنگام روي خط آمدن موتور ـ ژنراتور می‌باشد.

2- 8 نيروي برق راه‌اندازی

8-2- 1 مقدمه

فرض كنيد يك ديگ بخار يا يك كارخانه در شرايط خاموشي، بدون برق يا بخار باشد. براي چنين شرايطي موارد مهم زير مطرح می‌شود:

- چگونه این كارخانه در برابر انجماد ناشي از هواي يخبندان محافظت می‌شود؟ حتي باوجود گرم‌کن‌های گازسوز، آيا بدون فعاليت باد زن‌ها و هم فقلي واحدهاي هواساز، حرارت كافي قابل تأمین است؟

- يك توربين ـ ژنراتور در اختيار قرار دارد، ولي آيا بدون هوا يا بخار فشرده، تغذيه آب به ديگ، آشكارسازهاي شعله، يا كنترل نيرو، می‌توان آن را راه‌اندازی نمود؟

- يك ژنراتور يا توربين گازي نصب‌شده است، ليكن چگونه ممكن است بدون استفاده از يك توربين بخاري كوچك يا يك موتوربرقی، يا نوعي محرك اوليه ديگر، راه‌اندازی شده و شروع به کار كند.

- پمپ‌های آتش‌نشانی برقي يا بخاري، بدون وجود برق يا بخار غيرقابل‌استفاده خواهد بود.

مطالب فوق اين واقعيت را نشان می‌دهد كه در طراحي هر كارخانه يا واحد صنعتي پیش‌بینی نيروي راه‌اندازی كافي يكي از مهم‌ترین مواردي است كه بايد مدنظر قرار گيرد. بايد توجه داشت كه در صورت قطع برق عادي و عدم پیش‌بینی نيروي برق راه‌اندازی جايگزين، به هنگام ضرورت و در موارد بحراني، تجهيزات و دستگاه‌های گران‌قیمت و پرهزینه، غيرقابل بهره‌برداری و بدون استفاده خواهد بود.

8-2- 2 نمونه يك سيستم استفاده‌کننده از نيروي راه‌اندازی

راه‌اندازی تجهيزات اصلي هر واحد صنعتي يا كارخانه بدون استفاده از برق خارج از آن اصطلاحاً کار اندازی سياه ناميده می‌شود كه فقط با به‌کارگیری امكانات داخل واحد موردنظر صورت می‌گیرد. يك نمونه از سيستمي كه با توانايي راه‌اندازی سياه طراحي می‌شود عبارت است از يك توربين گازي بزرگي كه يك كمپرسور گريز از مركز را در خط انتقال گاز طبيعي به گردش درمی‌آورد. در اين نوع سيستم گاز با فشار بالا براي راندن توربین‌های انبساطي و موتورهاي گازي و درنتیجه به کار انداختن توربين اصلي، پمپ‌ها و تثبيت موقعيت شيرآلات استفاده می‌شود. با استفاده از فشار گاز بالا نيازهاي در حد اسب بخار بالا تأمین می‌شود و يك ژنراتور كوچك با موتور گازسوز براي تأمین نيروي برق لوازم توربين، شارژ باتري، روشنايي و ديگر بارهاي حياتي به کار می‌رود. هنگامی‌که توربين كار می‌کند يك ژنراتور با شافت گردان shaftdriven generator)) نيروي برق لازم را براي تمامي نيازهاي ايستگاه تأمین می‌کند و ژنراتور كوچك به‌عنوان پشتيبان استفاده می‌شود.

8-2- 3 روشنايي

در طراحي سيستم نيروي راه‌اندازی، اولين ملاحظه بايد نصب چراغ‌های باتري دار در محل نصب منبع نيروي پشتيبان و مكانيزم اتصال آن باشد.

8-2- 4 موتور ـ ژنراتور

نيروي باتري مورداستفاده براي راه‌اندازی موتور، می‌تواند براي روشن نمودن برخي چراغ‌ها نيـز اسـتفاده شـود.

راه‌اندازی موتور همچنين ممكن است با استفاده از هواي فشرده ذخیره‌شده در يك مخزن مجهز به شير كنتـرل انجام شود. اندازه موتور ـ ژنراتور را ممكن است براي کوتاه‌مدت در نظر گ رفت اگر بتوان پس از راه‌اندازی نوعی برق مداوم بر روي خط آورده شود. در مواردي كه نيروي برق اوليه موجود نباشد، موتور ـ ژنراتور بايد در اندازه‌ای در نظر گرفته شود كه بتواند تمامي نيازهاي الكتريكي لوازم ژنراتور، ديگ بخار، چراغ‌های روشـنايي اضـطراري، علائم حريق، چراغ‌های خروج و ديگر اقلام مندرج در جدول 3-2 را تأمین كند.

8-2- 5 سیستم‌های باتري

در طراحي سيستم باتري كارخانه يا برق بدون وقفه آن (UPS) به موارد زير بايد عنايت ویژه‌ای مبذول شود:

1- ظرفيت نيروي برق باتری‌ها بايد براي راه‌اندازی مجدد سیستم‌های كنترل لازم پس از هر توقف ايمن و برنامه‌ریزی‌شده كافي باشد و

2- در موارد ممكن، وسايل قطع کننده ویژه‌ای براي قطع سیستم‌های پرمصرف در نظر گرفته شـود تـا ظرفیت باتری‌ها براي شروع مجدد ذخيره شود.

ظرفيت سيستم باتري بايد به‌گونه‌ای در نظر گرفته شود كه علاوه بر تأمین عملكرد تجهيزات ضـروري، نیازهای توجیه‌پذیر را نيز پاسخگو باشد.

8-2- 6 سیستم‌های ديگر

سیستم‌های ديگري كه براي راه‌اندازی ممكن است مورداستفاده قرار گيرد شامل موارد زير است:

- تجهيزات متحرك درصورتی‌که به هنگام نياز در اختيار باشد.

- استفاده از خط دوم نيروي برق عمومي (در صورت موجود بودن)

- کارخانه‌هاي مجاور، درصورتی‌که توليد زنده برق داشته باشند (در موارد اضطراري)

8-2- 7 توجيه سيستم

در هر كارخانه يا واحد صنعتي پيش از بروز نياز بايد يك برنامه كاري مشخص با تجهيـزات لازم بـراي راه‌اندازی بررسي، ارزيابي و تعيين شود.

جدول 2 -3: ضوابط فشرده نياز به نيروي برق راه‌اندازی با استفاده از برق اضطراري و پشتيبان براي بررسي مقدماتي

توجيه علت استفاده از سيستم نوع سيستم برق كمكي حداقل زمان برق كمكي حداكثر زمان قطع برق نوع كاربري

پشتيبان اضطراري

بازگشت به توليد

جلوگيري از خسارت به علت انجماد تأمین نيروي برق لازم × × تا بازگشت برق اوليه 3 ثانيه دیگ‌های بخار

بازگشت به توليد تأمین برق ابزار كنترل دقيق × تا بازگشت برق اوليه يك دقيقه كمپرسور هوا