7- 4-9- 6 مشخصات اجرائي اعلام حریق

- فاصله حسگرها در تونل تأسیساتی بنا به دستورالعمل سازمان آتش‌نشانی نبايد براي حسگر دودي بيش از 10 متر و براي حسگر حرارتي بيش از 7 متر باشد.

- سيستم اعلام حریق منطقه‌ای به‌صورت شعاعي مداربندي می‌شود و نوع سيم يا كابل از نوع شيلده و حداقل مقطع آن 5/1×2 میلی مترمربع می‌باشد.

- طول سيم با مقطع 5/1 میلی‌متر مربع براي حسگر نبايد بيش از 200 متر، و با مقطع 5/2 میلی‌متر مربع بيش از 300 متر، براي سيم با مقطع 5/1 میلی‌متر مربع براي آژيرها و زنگ‌ها در هر مدار بيش از 150 متر و براي سيم به مقطع 5/2 میلی‌متر مربع براي آژيرها و زنگ‌ها بيش از 200 متر باشد.

- سیم‌ها و کابل‌های روكار بايد از داخل لوله‌های فولادي محافظ عبور داده شود.

7- 4-9- 7 آژير و زنگ اعلام حريق

- صداي آژير يا زنگ بايد پيوسته باشد.

- صداي آژير يا زنگ بايد از دورترين نقطه قابل شنيدن باشد (حدود 65 db باشد)

- محل نصب چراغ‌های نشانگر در كنار يا بالاي محل ورودي و خروجي تونل می‌باشد.

آژير اعلام حريق از ساير آژيرها بايد متمايز باشد.

7- 4-9- 8 باطری‌های سيستم اعلام حريق

براي اطمينان از تأمین برق سيستم، استفاده از باطري با تعداد و ظرفيت مناسب، الزامي می‌باشد. مشخصات باطری‌ها، عبارت است از:

- اين باطری‌ها می‌توانند از نوع خشك و يا آببندي (SEALED) انتخاب شوند مشروط بر اينكه به هنگام قطع برق بتوانند:

- حداقل به مدت 72 ساعت سيستم را تغذيه كرده و آماده به كار نگهدارند.

- در صورت فعال شدن سيستم (اعلام حريق و به صدا در آمدن آژيرها) بتوانند حداقل به مدت 3 ساعت انرژي مورد نياز سیستم را تأمین نمايند.

7- 5 سیستم‌های پيشرفته تأسیسات برقي

 7-5-1 مقدمه

حداقل نيازهاي تأسیسات برقي تونل‌های مشترك در بخش قبلي (7-4) توضيح داده شد و اجراي آن براي كليه تونل‌ها الزامي می‌باشد. بديهي است با پيشرفت تكنولوژي، بخصوص در زمينه سیستم‌های كنترلي، مخابراتي و حفاظتي، نيازهاي تأسیسات برقي تونل‌های مشترك هم روز به‌روز ارتقاء يافته و بايستي سیستم‌های جديدتري را براي عملكرد مطلوب تونل‌های مشترك، پیش‌بینی نمود.

نيازهاي مربوط به سیستم‌های حفاظتي و ايمني در بخش بعدي (7-6) توضيح داده می‌شود ولي نيازهاي مربوط به سیستم‌های برقي، كنترلي و مخابراتي، در همين بخش ارائه می‌گردد و كاربرد آن‌ها به‌عنوان سیستم‌های تأسیساتی پيشرفته در تونل‌های مدرن

، توصيه می‌شود.

7- 5-2 تأسیسات برق عمومي

الف – روشنایی

براي تأمین روشنایی از سیستم‌های پيشرفته شامل لامپ‌های كمپكت (كم مصرف)، بالاستهاي الكترونيكي (ELECTRONIC BALLASTS)، تکنیک‌های جديد حفاظت در مقابل رطوبت و گردوغبار، رفلكتورها و حباب‌های با ضريب بهره بالا، استفاده خواهد شد.

‌ب – پريزهاي برق

در اين مورد، از پريزهاي باکیفیت فني بالاتر، روش‌های جديدتر براي حفاظت در مقابل رطوبت و گردوغبار و طول عمر بيشتر

، استفاده می‌گردد.

‌ج – تابلوهاي برق

در اين مورد هم از كيفيت فني بالاتر، كليدهاي خودكار باقدرت قطع اتصال کوتاه بيشتر و همچنين روش‌های مؤثر براي حفاظت در مقابل رطوبت و گردوغبار استفاده خواهد شد، ضمن اينكه حداكثر اتوماسيون براي عملكرد تابلوها، منظور می‌گردد.

7- 5-3 كنترل و فرمان مدارها

در تونل‌های پيشرفته، فرمان روشن و خاموش نمودن چراغ‌ها و ساير لوازم برقي، به‌صورت كنترل مركزي و توسط سیستم‌های پيشرفته و هوشمند (IBMS) انجام خواهد شد. شرح سيستم IBMS در بخش‌های بعدي، ارائه می‌گردد.

روش ديگر، استفاده از حسگرهاي حركتي (MOTION DETECTOR) می‌باشد كه در اثر عبور اشخاص، حسگر به مدار فرمان روشنایی دستور وصل داده و در نتيجه، تعدادي از چراغ‌های مسير، روشن می‌گردد.

پس از مدت زمان قابل تنظيم و گذاشتن شخص از مسير مورد نظر، فرمان قطع مدار توسط حسگر صادرشده و در نتيجه، چراغ‌های مسير مذكور، خاموش می‌گردد.

به عبارت ديگر، در تمامي مسير حركت، چراغ‌های جلوي شخص عابر به‌طور خودكار روشن‌شده چراغ‌های پشت سر وي، خاموش می‌شود.

با استفاده از اين روش، ضمن اينكه مسيرهاي مورد نياز، به‌تدریج روشن‌شده و امكان حركت را براي اشخاص فراهم می‌نماید، حداكثر صرفه‌جوئی در مصرف انرژي و استهلاك لامپ‌ها، فراهم می‌گردد.

7- 5-4 سیستم‌های مخابراتي

علاوه بر شبكه تلفن معمولي باسیم، سیستم‌های مخابراتي پيشرفته زير هم پیش‌بینی خواهد شد:

الف – سيستم مخابراتي بيسيم

در اين سيستم از گيرنده – فرستنده مخصوص و آنتن‌های میان راهی، استفاده می‌شود. با استقرار اين سيستم، ارتباطات مخابراتي داخل تونل، با سرعت بيشتري انجام‌شده و در نتيجه، نگهداري و تعميرات داخل تونل و همچنين اطلاع رساني به مسئولين و تعميركاران و بازديدكنندگان با سهولت بيشتر، امکان‌پذیر خواهد بود.

ب – سيستم مخابراتي همراه (موبايل)

روش پيشرفته ديگر، نصب تعدادي آنتن BTS به‌منظور دريافت و ارسال سیگنال‌های تلفن همراه می‌باشد كه امكان اطلاع‌رسانی سريع در سطحي وسیع‌تر را فراهم خواهد نمود.

7- 5-5 سيستم اعلام حریق

سيستم اعلام حریق پيشرفته از نوع ً آدرس پذیر هوشمند ً می‌باشد. (INTELLIGENT ADDRESSABLE) اين سيستم همانند سیستم‌های شستي منطقه‌ای، از مركز اعلام حریق، حسگرهاي مختلف، شستي و زنگ اعلام حریق تشكيل می‌شود كه البته، مشخصات فني آن‌ها (بخصوص مركز اعلام و حسگرها) کاملاً “ متفاوت و در واقع پیشرفته‌تر می‌باشد كه ذیلاً “ تشريح می‌گردد:

7- 5-5- 1 مركز اعلام حریق

مركز اعلام حریق هوشمند آدرس یاب ديجيتال باقابلیت آدرس‌دهی توسط نرم‌افزار، مجهز به میکرو کامپیوتر، صفحه‌کلید، چاپگر، LCD و پانل مركزي شامل حسگرها و غيره باقابلیت اتصال به شبكه و همچنين به سيستم BMS، قابليت آزمايش و عیب‌یابی سريع عناصر روي مدار حلقه، داراي امكان تجزيه اطلاعات و تشخيص اعلام صحيح از اعلام اشتباه (FALSE DETECTION) و مجهز به حفاظت اتصال كوتاه و مدار باز می‌باشد. داراي قابليت اتصال دادن، غيرفعال نمودن، دسته‌بندی

نمودن و تنظيم نمودن عناصر روي مدار، قابليت تغییر دادن ميزان حساسيت عناصر، امكان نمايش گرافيكي در زمان‌های معين، امكان شناسایی آتش سوزی‌هایی كه اتفاق افتاده و امكان اختصاص كد و رمز می‌باشد.

7- 5-5- 2 شستي اعلام حریق

شستي اعلام حریق آدرس پذیر با لامپ سيگنال و كليد آزمايش، قابليت كنترل به‌وسیله ميكروپروسسور همراه با ايزولاتور را دارد.

7- 5-5- 3 زنگ اعلام حریق

زنگ اعلام حریق آدرس پذیر باقابلیت كنترل به‌وسیله ميكروپروسسور همراه با ايزولاتور می‌باشد.

7- 5-5- 4 دتكتورهاي اعلام حریق

 (SMOKE DETECTOR) الف – حسگر دودي

حسگر دودي از نوع فتوالكتريك آدرس پذیر، قابل برنامه‌ریزی از طريق تابلو كنترل به‌منظور تعريف و تنظيم ميزان حساسيت

، قابل كنترل به‌وسیله ميكروپروسسور با امكان تنظيم زماني همراه با ايزولاتور می‌باشد.

‌ب – حسگر حرارتي آدرس پذیر (HEAT DETECTOR)

حسگر حرارتي آدرس پذیر مطابق شرح مشخصات حسگر دودي می‌باشد.

‌ج (COMBINED DETECTOR) ج – حسگر تركي

حسگر تركيبي شامل حسگر دود و حسگر حرارت مطابق شرح و مشخصات فوق می‌باشد. (Smoke and heat sensor)

 (CABLE HEAT DETECTOR) حسگر ويژه سيني كابل 5 -5-5 -7

اين نوع حسگر كه بخصوص براي حفاظت کابل‌های مجتمع روي سینی‌های كابل بسيار مناسب می‌باشد، در واقع يك كابل حرارتي است كه مقاومت الكتريكي آن در اثر افزايش دما تغيير محسوس نموده و در نتيجه جريان مدار هم تغيير می‌نماید. اين تغيير جريان به مركز اعلام حریق منتقل گرديده و عمليات اعلام حریق به‌طور خودكار، اجرا می‌گردد. مناسب‌ترین محل براي نصب كابل حرارتي، در فاصله معيني از بالاي سيني كابل می‌باشد. قطعات كابل حرارتي معمولاً “ با طول 1000 الي 2000 متر ساخته می‌شود.

7- 5-5- 6 حسگر حرارتي نوع فیبر نوری (FIBER OPTIC)

براي تونل‌های طويل، استفاده از حسگر نوع فیبر نوری، بجاي كابل حرارتي، مناسب‌تر می‌باشد. قطعات كابل فیبر نوری معمولاً “ با طول 1000 الي 2000 متر ساخته می‌شود.

 (Air Sampling Smoke Detector) سيستم نمونه‌برداری هوا 7 -5-5 -7

در اين سيستم، لوله‌کشی توسط لوله‌های ظريف انجام‌شده و توسط سیستم‌های مركزي و به كمك مکنده‌های ويژه، نمونه‌برداری از هواي نقاط مختلف انجام می‌گردد. در داخل سيستم مركزي، نمونه هوا به كمك حسگر مخصوص، تجزيه و تحليل شده و غلظت آلودگي (دود و يا گرد و غبار) دائماً “ اندازه‌گیری می‌شود.

در صورتی که ميزان دود موجود در هواي نمونه‌برداری شده از مقدار مجاز و استاندارد بيشتر باشد، سيستم مركزي به‌طور خودكار شروع آتش سوزي را اعلام و متعاقباً “ عمليات اعلام و اطفا حریق به اجرا در می‌آید.

7- 5-5- 8 كاربرد حسگرهاي فوق الف – حسگر دودي:

از اين حسگر به‌عنوان تشخیص‌دهنده عمومي و الزامي استفاده می‌شود.

‌ب – حسگر حرارتي:

در اتاقک‌های تأسیساتی و تجهيزاتي نصب می‌گردد.

‌ج – حسگر تركيبي:

به‌عنوان حسگر پيشرفته در فضاهاي حساس تونل استفاده می‌شود.

‌د حسگر حرارتي خطي:

براي حفاظت کابل‌های روي سيني كابل، استفاده می‌گردد.

‌ه – حسگر نوع فیبر نوری:

براي تونل‌های با طول زياد (حداقل 2000 متر) توصيه می‌شود.