7- 4-4 پريزهاي برق تک فاز و سه فاز

7- 4-4- 1 كليات

براي تغذيه لوازم و تجهيزات مربوط به نگهداري و تعميرات لوله‌ها و کابل‌ها و تجهيزات داخل تونل مشترك تأسیسات از پريزهاي برق تک فاز و سه فاز استفاده شود.

پريزها در فواصل مناسب روي دیواره‌ها و در محل مناسبي بين سيني کابل‌ها نصب می‌گردد. در صورتی که امكان نصب پريز روي ديوارها وجود نداشته باشد و نيز در موارديكه کابل‌های فشار قوي در ردیف‌های پائين كشيده شده باشند، پريزهاي تك فاز و سه فاز در فاصله ايمني تا آخرين سيني كابل نصب خواهند شد.

7- 4-4- 2 پريزهاي تک فاز

الف – از اين نوع پريزها براي تغذيه لوازم و تجهيزات كم مصرف تک فاز استفاده می‌شود.

‌ب– فاصله پريزهاي تك فاز از يكديگر حدود 50 متر می‌باشد.

‌ج– نصب آن‌ها به‌صورت روكار بوده و داخل جعبه‌هایی از جنس باكاليت كه داراي در شیشه‌ای می‌باشد، قرار می‌گیرند. اين جعبه‌ها شامل پريزهاي برق تک فاز و سه فاز و پريز تلفن و در موارد لازم، پوش باتون جهت روشن و خاموش نمودن چراغ‌ها می‌باشد.

‌د– درجه حفاظت پريزهاي تک فاز طبق استاندارد برابر IP54 تعيين می‌گردد.

(IP54 = مقاوم در برابر گرد و خاك و پاشش آب)

7- 4-4- 3 پريزهاي سه فاز

الف- از اين پريزها براي تغذيه لوازم و تجهيزاتي كه نياز به برق سه فاز دارند، استفاده می‌شود.

‌ب – فاصله پريزهاي سه فاز از يكديگر حدود 50 متر می‌باشد كه در كنار پريزهاي تك فاز نصب می‌شوند.

‌ج – نصب آن‌ها به‌صورت روكار بوده و داخل جعبه‌هایی از جنس باكاليت كه داراي درب شیشه‌ای می‌باشد قرار می‌گیرند.

‌د درجه حفاظت پريزهاي سه فاز طبق استاندارد، برابر IP54 تعيين می‌گردد.

7- 4-5 تابلوهاي برق

به‌منظور تأمین و توزيع برق مورد نياز چراغ‌ها و پريزهاي تک فاز و سه فاز، تابلوهاي برق با مشخصات زير، در فواصل معين نصب می‌گردد:

الف- تابلوهاي برق شامل كليدهاي اتوماتيك مينياتوري در مدارهاي خروجي و كليدهاي اتوماتيك كمپكت در مدار ورودي می‌باشد.

ب – بدنه تابلوها کاملاً “ رنگ آميزي شده و ضدآب خواهد بود.

 ج – تابلوها، متناسب با تعداد فاز آن‌ها، داراي لامپ سيگنال می‌باشند.

‌د- تابلوها در ارتفاع 160 سانتيمتري از كف نصب می‌شوند. در صورتی که به دلیل وجود لوله‌های آب و يا کابل‌های برق فشار قوي، امكان نصب تابلو در اين ارتفاع وجود نداشه باشد، ارتفاع مناسب ديگري در نظر گرفته می‌شود.

‌ه- – تابلوهاي برق داراي درب قفل شو بوده و كليد آن‌ها فقط در اختيار مسئولين مربوطه می‌باشد.

‌و- فاصله تابلوهاي برق از يكديگر حدود (250) متر در نظر گرفته می‌شود.

7- 4-6 سيستم اتصال زمين

7- 4-6- 1 كليات

به‌منظور ارت نمودن كليه لوازم و قطعات فلزي داخل تونل و همچنين ايجاد شبكه اتصال زمین تأسیسات برقي، سيستم اتصال زمين پیش‌بینی می‌شود. سيستم اتصال زمین تجهيزات مختلف، به‌صورت مجزا اجرا خواهد شد.

طبق استاندارد، سیستم‌های TN-C-S, TN-S, TN-C قابل استفاده می‌باشد كه براي تونل‌های مشترك، سيستم TN-C-S برگزيده خواهد شد.

7- 4-6- 2 شينه مسي

در سرتاسر تونل به‌منظور ضريب اطمينان بيشتر يك شينه مسي (COPPER BELT) روي ديواره تونل نصب می‌شود كه سيم اتصال زمین كليه تأسیسات به آن وصل می‌گردد.

7- 4-6- 3 چاه اتصال زمين

 در مناسب‌ترین حالت، چاه اتصال زمين بايد مقاومت الكتريكي نزديك به صفر داشته باشد. بديهي است رسيدن به اين مقاومت امكان پذير نيست. در منابع مختلف، بسته به نوع ساختمان و يا محل استقرار تأسیسات، مقاومت مجاز از 2 تا 10 اهم عنوان می‌شود كه براي تونل‌های مشترك آن را 2 اهم در نظر می‌گیریم.

7- 4-6- 4 ميله اتصال زمین

در موارديكه اجراي چاه اتصال زمین مشكل باشد، می‌توان از تعدادي ميله اتصال زمين (EARTH ROD) استفاده نمود. ميله اتصال زمين به ارتفاع (عمق) 6/1 تا 4/2 متر می‌باشد و متناسب با مشخصات زمين طبيعي كف تونل، انتخاب می‌گردد. 7- 4-7 سيستم برق اضطراري

با توجه به حجم زياد تأسیسات الكتريكي و مخابراتي مستقر شده در تونل و اهميت استراتژيك موضوع كه تمام شريان ارتباطي و الكتريكي يك شهر يا بخش عمدهاي از يك شهر را در برمی‌گیرد، ضرورت دارد به هر طريق ممكن برق بدون وقفه براي مواقع خاموشی‌های معمولي و همچنين براي وضعیت‌های اضطراري همچون جنگ، زلزله، آتش سوزي و …. حوادث مشابه كه احتمال تخريب در شبکه‌های آب و برق و تلفن نيز وجود دارد تأمین گردد و بتوان حتي در وضعيت با خاموشي كل شبكه سراسري نيز تعميرات و نگهداري تجهيزات تخریب‌شده و آسیب‌دیده را انجام داده و بازسازي نمود و مجدداً “ وارد مدار كرد. برق اضطراري مورد نياز، توسط سیستم‌های UPS (تأمین برق بدون وقفه) و يا ديزل ژنراتور كم قدرت، توليد خواهد شد. ترجیحاً “ كل مصارف برق تونل تأسیسات از برق اضطراري تغذيه می‌گردد.

7- 4-8 لوازم ضد انفجار

در تونل‌های مشترك كه لوله‌های فاضلاب عبور می‌کنند، كليه تجهيزات الكتريكي، روشنایی، كليد و پريزهاي برق بايد از نوع ضد انفجار باشد.

7- 4-8 سيستم تلفن

7- 4-8- 1 كليات

براي ارتباط‌های داخلي تونل با مسئولين نگهداري و نگهباني و همچنين براي ارتباط‌های ضروري با خارج از تونل، سيستم تلفن پیش‌بینی می‌گردد. اين سيستم متشكل از پريزهاي تلفن، لوله کشی‌ها و کابل کشی‌های مربوطه می‌باشد كه در نهايت از طريق جعبه‌های انشعاب با شبكه تلفن مخابرات، مرتبط می‌شود.

7- 4-8- 2 فاصله‌های نصب

الف – فاصله نصب پريزهاي تلفن از يكديگر حدود 50 متر می‌باشد. پريزهاي تلفن داخل جعبه‌های باكاليتي مشترك با پريزهاي برق، قرار می‌گیرد. به‌منظور رعايت مسائل ايمني، پريز تلفن توسط جداكننده مناسب از پريزهاي برق مجزا می‌شود.

ب – فاصله نصب جعبه انشعاب‌های تلفن حدود 250 متر می‌باشد كه در داخل محفظه ويژه قرار می‌گیرد. با توجه به‌احتمال وجود رطوبت در داخل تونل، محفظه مذكور بايد از نوع ضدآب باشد.

7- 4-8- 3 ارتفاع نصب

ارتفاع نصب پريزهاي تلفن 120 سانتيمتر و جعبه انشعاب‌های تلفن 180 سانتيمتر در نظر گرفته می‌شود. در موارديكه امكان نصب پريز تلفن در اين ارتفاع وجود نداشته باشد (به دلیل قرار گرفتن در كنار لوله آب يا كابل فشارقوي برق)، پريز تلفن را می‌توان در ارتفاع مناسب بالاتري نصب نمود.

7- 4-9 سيستم اعلام حریق

7- 4-9- 1 كليات

به‌منظور كشف و اعلام سريع وقوع آتش‌سوزی در داخل تونل تأسیساتی، سيستم اعلام حریق پیش‌بینی می‌گردد. سیستم‌های اعلام حریق بر دو نوع “ منطقه‌ای “ و “ آدرس یاب “ می‌باشد در اين قسمت، سيستم نوع منطقه‌ای يا سنتي توضيح داده مي-شود و راجع به سيستم هوشمند و آدرس یاب در بخش 7-5-5 همين ضوابط بحث خواهد شد.

7- 4-9- 2 اجزاء سيستم و مشخصات آن‌ها

اين سيستم اعلام حریق، شامل تابلو كنترل، حسگر، شستي و زنگ اعلام حريق می‌باشد كه ذیلاً “ به شرح هر يك از آن‌ها پرداخته می‌شود:

7- 4-9- 3 تابلوي كنترل اعلام حریق

تابلوي كنترل داراي كليه رله‌ها و كليدهاي لازم جهت دريافت سيگنال از حسگر و شستی‌ها بوده و بعد از عملكرد هر شستي يا حسگر، زنگ‌های خطر مربوط به آن منطقه را به صدا در می‌آورد. تابلوي كنترل در خارج از تونل و در اتاق نگهباني نصب‌شده و داراي تكراركننده می‌باشد.

7- 4-9- 4 شستي اعلام حریق

شستی‌های اعلام حریق در قسمت‌های مختلف تونل با دسترسي و فاصله مناسب نصب و با شكستن شيشه مخصوص شستي، زنگ مربوط به همان منطقه به صدا درآمده و چراغ مربوطه در تابلوي اصلي كنترل در مركز اعلام حريق روشن می‌شود و محل آتش‌سوزی را نشان می‌دهد.

طبق استاندارد، فاصله شستی‌های اعلام حريق از يكديگر 30 متر می‌باشد. ارتفاع نصب شستي تا كف تمام شده تونل برابر

140 سانتيمتر بوده و محل مناسب براي نصب آن‌ها، در كنار ورودي و خروجی‌های تونل می‌باشد.

7- 4-9- 5 حسگر اعلام حريق

 انواع حسگر كه وقوع آتش را احساس و آن را به مركز اعلام حریق اعلام می‌نماید و مشخصات آن‌ها، عبارت‌اند از:

 (SMOKE DETECTOR) الف – حسگر دودي

حسگر دودي انتشار دود را حس می‌نماید، داراي دو نوع نوري و يونيزاسيون می‌باشد. نوع دودي (OSD) معمول‌تر بوده و براي تونل تأسیسات، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 (HEAT DETECTOR) ب – حسگر حرارتي

حسگر حرارتي كه افزايش دما (مقدار مطلق و يا سرعت افزايش) را حس می‌نماید، بر دو نوع زير می‌باشد:

ب –1 حسگر حرارتي نقطه‌ای

از اين نوع حسگر در اتاقک‌های تأسیسات و تجهيزات استفاده خواهد شد.

ب- 2 حسگر حرارتي نوع خطي (LINEAR)

اين نوع دتكتور براي حفاظت کابل‌های روي سيني كابل، مناسب می‌باشد كه در بخش 5-9 توضيح داده خواهد شد.