توضیحات
فصل 1
هدف، روش و تاريخچه
1-1 هدف از تنظيم ضوابط احداث تونل مشترك
هدف از تنظيم اين ضوابط ارائه روش‌ها و دستورالعمل‌های لازم براي اجرائي كردن قانون احداث تونل مشترك تأسیساتی مصوب 27 بهمن‌ماه 1372 و آئین‌نامه اجرائي آن كه در تاريخ 16/4/84 تصويب گرديده، می‌باشد.
جهت رسيدن به اين هدف راهکارهایی مورد نياز می‌باشد كه براي ارائه آن‌ها در ردیف‌های زير، ابتدا روش‌های بومي و سنتي بررسي گرديده و مشكلات و مسائل آن ديده شده و سپس در نهايت روش افزايش ايمني و طول عمر تأسیسات زیربنایی از طريق احداث تونل مشترك تأسیسات شهري مطرح شده است.
دامنه كاربرد اين ضوابط بر اساس قانون احداث تونل مشترك و آئین‌نامه اجرائي آن، شهرهاي جديد، توسعه شهرها و اراضي آماده‌سازی می‌باشد.
روند انجام مطالعات، تطابق نيازهاي طرح با قانون، آئین‌نامه و ضوابط اجرائي احداث تونل مشترك می‌باشد. قبل از انجام مطالعات، مجري طرح می‌باید اطلاعات كامل از پیش‌بینی بودجه اجرائي براي طرح داشته و سپس بر اساس ضوابط و مقررات سازمان مديريت و برنامه‌ریزی كشور نسبت به انتخاب مشاور براي انجام مطالعات مقدماتي، تهيه طرح اجرائي و نظارت بر عمليات اجرائي پروژه اقدام نمايد.
1-2 روش افزايش ايمني و طول عمر تأسیسات زیربنایی
عوامل مخرب در اجراي تأسیسات زیربنایی و همچنين کاهش‌دهنده طول عمر آن‌ها عبارت‌اند از: تماس مستقيم خاك با تأسیسات
، تأثیر عوامل جوي و طبيعي مانند برف، باران، يخبندان، طوفان، صاعقه و زلزله بر آن‌ها و در نهايت مشكلات توسعه و افزايش ظرفيت شبکه‌ها و همچنين مشكلات عدم بازديدهاي دورهاي ديد و تعيين محل دقيق عيوب و اشكالات در شبکه‌های دفني و در نهايت افزايش ايمني شبکه‌های تأسیساتی می‌باشد. با توجه به عوامل مخرب و مشكلات گفته شده فوق، مناسب‌ترین بستر براي
2 ضوابط احداث تونل مشترك تأسیسات شهري
استقرار تأسیسات زیربنایی ايجاد معبري با مقاومت كافي در مقابل عوامل جوي و طبيعي همچنين امكان توسعه شبکه‌های مستقر در آن در زيرزمين از طريق احداث تونل مشترك عبور تأسیسات می‌باشد.
اجراي تونل‌های تأسیساتی خصوصاً “ تونل‌های اختصاصي از سال‌های قبل در محوطه‌های صنعتي كه اهميت بيشتري به تأسیسات زیربنایی آن‌ها داده می‌شود و يا در برخي از محوطه‌های غير صنعتي متعلق به بخش خصوصي كه فعاليت و منافع درازمدت خود را در محافظت بهتر از شبکه‌های زیربنایی می‌دیدند اجرا شده است و در حال حاضر با توجه به پیشرفت‌های فني كارهاي اجرائي و اهميت بيشتري كه تأسیسات زیربنایی پيدا نموده‌اند، اجراي تونل‌های مشترك و گاهي مجزا براي تأسیسات زیربنایی كه تمام خواسته‌های فوق را عملي ساخته و بستري با استقرار پايدار براي تأسیسات زیربنایی ايجاد نمايد الزامي بوده و هدف اصلي نگارش اين ضوابط می‌باشد.
1-3 تاريخچه و عملكرد صورت گرفته و مصوبات قانوني منتشر شده تا تاريخ نگارش اين ضوابط
در گذشته تونل مجزاي تأسیسات شهري در برخي محوطه‌های مسكوني و تونل مشترك در محوطه‌های صنعتي طراحي و اجرا شده است، بدون آنكه ضوابط قانوني در اين زمينه ر رسماً منتشر شده باشد.
رشد روزافزون شهرها و نيازهاي مبرم شهرنشينان به تأسیسات زیربنایی از يك طرف و مشكلات ناشي از اجرا و نگهداري و تعميرات تأسیسات اجرا شده از سوي ديگر ايجاب نمود كه در 27 بهمن ماه سال 1372 ً قانون احداث تونل مشترك تأسیسات شهري ً به تصويب مجلس شوراي اسلامي رسيده و متعاقب آن به تائيد شوراي نگهبان برسد.
بر اساس ماده “ 1 “ اين قانون، دولت مكلف گرديد در شهرهاي جديد و توسعه شهرهاي موجود از تونل مشترك تأسیسات شهري استفاده شود. بر اساس ماده “4 “ اين قانون، تعمير و نگهداري تونل‌ها به عهده شهرداری‌ها بوده و بر اساس ماده “ 5 “ آن، سازمان مديريت و برنامه‌ریزی كشور موظف به تأمین اعتبار براي احداث تونل بر اساس جزئيات مشخص شده می‌باشد. آئین‌نامه اجرائي اين قانون می‌بایست در مدت سه ماه از تاريخ تصويب آن، توسط وزارت كشور تهيه و به تائيد هیئت وزيران می‌رسید، اما تهيه آئین‌نامه اجرائي به علل گوناگون و از جمله عدم هماهنگي سازمان‌های متولي تأسیسات زیربنایی، سال‌ها در حالت تعليق به سر برد تا آنكه شهرداري تهران براي اولين بار در منطقه 22، كه يك منطقه بزرگ و جديد می‌باشد تصميم به احداث و استفاده از تونل مشترك تأسیسات شهري گرفت. بر اين اساس ضوابط احداث تونل مشترك براي اين منطقه و نيز طرح مقدماتي شبكه تونل‌های مشترك به طول حدود 120 كيلومتر، تهيه شد كه به علت عدم تأمین بودجه اجراي آن متوقف گرديد.
طي سال‌های اخير، وزارت كشور با آگاهي از مطالعات انجام شده قبلي در اين زمينه، احداث تونل‌های مشترك و نياز مبرم به تهيه آئین‌نامه جامع اين ضوابط، مسئوليت تهيه آئین‌نامه اجرائي احداث تونل‌های مشترك تأسیسات بر اساس قانون مصوب سال 1372 را به عهده گرفت و در نهايت آئین‌نامه اجرائي، پس از كارشناسي كليه سازمان‌ها و تشکیلات ذی‌ربط تهيه و از طرف وزارت كشور براي تصويب به هیئت وزيران ارسال كه نتيجه آن تصويب و ابلاغ آئین‌نامه شماره 15625/ت 31842 ه مورخ 16/4/84 می‌باشد. بر اساس ماده “ 2 “ اين آئین‌نامه، مسئوليت رعايت و نظارت بر اصول فني و موارد ايمني مربوط به تونل مشترك تأسیسات شهري با توجه به ضوابط و استانداردهاي مربوطه، حسب مورد به عهده وزارتخانه‌های كشور و مسكن و شهرسازي می‌باشد.
بر اساس ماده “ 3 “ اين آئین‌نامه، سازمان مديريت و برنامه‌ریزی كشور مكلف است ظرف مدت شش ماه از تاريخ تصويب آن، نسبت به تعيين ضوابط و استانداردهاي فني احداث تونل‌های مشترك تأسیسات شهري در ابعاد فني و اجرائي باهمكاري دستگاه‌های بهره‌بردار و مجريان قانوني اقدام و نتيجه را ابلاغ نمايد. مواد ديگر آئین‌نامه نيز حاوي موارد و خطوط اساسي و تصميمات اتخاذ شده‌ای می‌باشد كه مبنا و مأخذ تهيه اين ضوابط گرديده است.
