18-5-2- 9- ابزار و اتصالات کمکی

هر ترانسفورماتور باید به یک غشا (دیافراگم) یا شیر مخصوص رها کننده فشار با اندازه مناسب برای محافظت ترانسفورماتور در قبال انفجارهای ناشی از تولید جرقه در داخل روغن، مجهز باشد. همچنین در مخزن ترانسفورماتور باید شیرهایی با اندازه و نوع مناسب برای عملکردهای موردنظر که درمشخصات فنی خصوصی ذکر شده است، تعبیه گردد.

علاوه بر شیرها و اتصالات فوق، ترانسفورماتور باید دارای وسایل حفاظتی و نشاندهنده‌ها نیز باشد، که بتوان خصوصیات و شرایط عملکردی ترانسفورماتور را در هر زمان کنترل و یا ثبت نمود.

18-5-2- 10- پمپ روغن

درصورتی‌که سامانه گردش روغن از نوع با فشار تعیین‌شده باشد، باید برای هدایت و گردش روغن به مبدل حرارتی و بالعکس، تعدادی پمپ روغن (متناسب با ظرفیت ترانسفورماتور) با موتور برقی تعبیه گردد. تعداد و مشخصات این پمپ‌ها برحسب نیاز طرح در مشخصات فنی خصوصی ذکر شده است. پمپ‌های مذکور که روی مخزن و یا روی پایه ترانسفورماتور نصب می‌شود، باید دارای قدرت کافی برای گردش روغن در بدترین شرایط کاری باشد، بدون آن‌که صدمهای به آن‌ها وارد شود و یا افزایش حرارت غیرمجازی را داشته باشد.

18-5-3- آزمایش‌ها

هر ترانسفورماتور باید به‌منظور حصول اطمینان از صحت ساخت و عملکرد آن طبق توصیه‌های استاندارد IEC و یا آن چه که مشخصا در مشخصات فنی خصوصی عنوان گردیده، تحت آزمایش‌های لازم قرار گیرد.

18-6- سامانه‌های کمکی الکتریکی نیروگاه

18-6-1- سامانه‌های کمکی الکتریکی نیروگاه (جریان متناوب) این سامانه به‌طور کلی شامل تجهیزات زیر می‌باشد:

- ترانسفورماتورهای مصرف داخلی نیروگاه که مستقیماً به خروجی ژنراتورها متصل است و ولتاژ آن‌ها را به 400 ولت تبدیل می‌نماید.

- ترانسفورماتورهای کمکی که برای تبدیل ولتاژ شبکه محلی به 400 ولت به‌عنوان پشتیبان منبع تغذیه برق داخلی مـو رد استفاده قرار می‌گیرد.

- کلیه تابلوهای توزیع و کنترل

- کلیه کابل کشی‌ها و سیمکشی ها

- دیزل ژنراتور

18-6-1- 1- ترانسفورماتورهای سرویس داخلی

الف- نکات کلی

برای تأمین برق متناوب مصارف داخلی نیروگاه از دو نوع ترانسفورماتور استفاده خواهد شد. ترانسفورماتورهای با ولتاژ اولیه هم سطح با ولتاژ ژنراتور، برای زمان‌هایی که واحدهای نیروگاه در حال کار هستند، و ترانسفورماتور با ولتاژ اولیه منطبق با ولتاژ شبکه محلی به‌منظور استفاده از شبکه محلی موجود در نیروگاه، در بقیه زمان ها. میزان ولتاژهای مذکور و همچنین چگونگی اتصال و شرایط کار آن‌ها در مشخصات فنی خصوصی ذکر گردیده است.

‌ب- پارامترهای طراحی

هر دو نوع ترانسفورماتورهای مصرف داخلی نیروگاه از نوع سه فاز، دو سیم پیچ، مناسب برای نصب داخلی و از نوع خشک یاروغنی خواهد بود.

دیگر پارامترهای طراحی آن‌ها به‌طور کلی شامل ولتاژهای اولیه و ثانویه، ظرفیت، امپدانس اتصال کوتاه، گروه برداری1، نوع عایق و سامانه خنک کن آن‌ها می‌باشد که در مشخصات فنی خصوصی درج گردیده است.

‌ج- اجزای اصلی

جزییات ساخت هر ترانسفورماتور باید طبق ضوابط استاندارد IEC بوده و به‌طور کلی موارد زیر در آن‌ها رعایت شده باشد:

1- هسته

هسته ترانسفورماتورهای سرویس باید از ورقه‌های فولاد نو و نورد سرد شده ای که دارای هدایت مغناطیسی بالا و افت کم باشد، ساخته شود. ورقه‌های مذکور باید توسط یک ماده غیرآلی نظیر کارلیت یا مواد مشابه دیگر پوشش داده‌شده باشد و به‌منظور جلوگیری از لرزش و یا تغییر شکل ناشی از ضربات مکانیکی و اتصال کوتاه به یکدیگر و به شاسی ترانسفورماتور محکم گردند.

2- سیم پیچ

سیم پیچ‌ها باید از مس الکترولیتی و عاری از هرگونه تخلخل یا ناخالصی باشد و همچنین باید با عایق دارای درجه دیالکتریک بالا و مقاومت مکانیکی لازم، عایق گردد.

سیم پیچ‌ها باید در قبال تنش‌های ناشی از اتصال کوتاه، حرارتی و مکانیکی مقاومت کافی داشته باشند.

3- کلید تغییر ولتاژ

کلید تغییر ولتاژ درحالت قطع ترانسفورماتور عمل نموده و باید در محلی که به سهولت در دسترس باشد، در نظر گرفته شود. این مکانیزم باید به‌طور دستی بهره‌برداری شود و به نحوی طراحی شود که گشتاور ناشی از محکم شدن آن به اتصالات سیم پیچهای مرتبط با آن صدمهای وارد ننماید. اهرمها و اتصالات کلید تغییر ولتاژ باید از مواد با مقاومت مکانیکی بالا، هدایت الکتریکی مناسب و ضدپوسیدگی باشند.

4- تجهیزات حفاظت در مقابل افزایش درجه حرارت

هر ترانسفورماتور باید به‌منظور حفاظت در مقابل افزایش درجه حرارت، مجهز به سامانه نشاندهنده و هشداردهنده محلی و از راه دور باشد. این سامانه باید قادر باشد که در صورت بروز افزایش درجه حرارت غیرمجاز در ترانسفورماتور، به‌طور خودکار آن را قطع نموده و به بهرهبردار اعلام خبر نماید.

1- Vector Group

18-6-1- 2- تابلوهای توزیع داخلی

الف- نکات کلی

تابلوهای توزیع داخلی عموما شامل کلیدهای قطع و وصل خودکار، وسایل کنترل، شینه ها، سیم کشیها و بدنه تابلو می‌باشد.

کلیه این قسمت‌ها باید ازنظر طراحی و ساخت قادر به ارائه عملکرد مناسب و مطلوب خود، آن‌طور که در مشخصات فنی خصوصی ذکر گردیده است، باشند. بدنه تابلو و سیم کشیهای داخلی آن باید به نحوی باشد که توسعه و اضافه نمودن سلول‌ها در زمان‌های لازم امکان پذیر باشد.

طراحی تابلوها باید برای ولتاژ کار 220/380 ولت، فرکانس 50 هرتز باشد.

تابلوهای توزیع باید طبق آن چه که در مشخصات فنی خصوصی تعیین می‌شود، دارای کلیدهای خودکار و چفت و بست های1 مناسب برای مانور در شرایط مختلف باشد، به نحوی که قطع کامل برق نیروگاه را باعث نگردد.

ب- جزییات ساختمانی

تمام مواد و جزییات ساختمانی تابلوها عموما باید طبق شرایط مندرج در استاندارد IEC باشد.

تمام اجزا و موادی که در تابلوها به کار میرود، باید دارای شرایط کار و مقادیر اسمی که در مشخصات فنی خصوصی تعریف‌شده است، باشد و منطبق بر استانداردهای معتبر این‌گونه وسایل باشد.

تابلوها باید به‌وسیله صفحات فلزی، قسمت بندی و به زمین متصل شود و دارای درجه حفاظت داخلی2 مناسب برای نصب داخلی باشد.

بدنه تابلوها باید دارای مقاومت مکانیکی کافی به‌منظور مقاومت در قبال ضربات در حین حمل و نقل و یا مواقع بروز اتصال کوتاه در بهره‌برداری باشد. همچنین برای جلوگیری از تعریق در داخل تابلو، باید گرمکن مناسب که به‌وسیله ترموستات کنترل می‌گردد، در آن تعبیه شود.

سلول‌های مختلف تابلوها باید بتوانند به‌وسیله پیچ و مهره به یکدیگر متصل و محکم گردند.

شینه‌های تابلو باید از جنس مس بوده و دارای سطح مقطع کافی برای تحمل جریان‌های موردنظر برای عملکرد مطلوب تابلو باشد. این شینه‌ها باید به‌وسیله مقره‌های مخصوص نسبت به بدنه تابلو عایق و به آن محکم گردند.

تابلوها باید به‌صورت کامل در کارخانه سازنده تکمیل و سیم کشی شود.

18-6-1- 3- کلیدهای خودکار

کلیدهای خودکار عموما در ورودی‌های تابلوی اصلی و مدارهای خروجی به تابلوهای فرعی مورداستفاده قرار می‌گیرد. قطب‌های کلید باید توسط دیواره‌های جداکننده به‌منظور جلوگیری از خطا در اتصال آن‌ها و یا پخش جرقه‌های ناشی از قطع و وصل کلید، از یکدیگر جدا شده باشد.

1- Interlocks

2- IP (Inter-Protection)

قطع و وصل کلید باید توسط انرژی که به‌صورت دستی یا برقی در فنر مخصوص ذخیره می‌شود، انجام گردد. این سامانه باید مجهز به نشان دهنده وضعیت باز یا بسته بودن کلید و آماده بودن فنر مربوط برای عمل کردن، و دسته مخصوص انرژیدار کردن فنر باشد.

مکانیزم عامل کلید باید دارای چفت و بست مخصوص با کلید زمین به‌منظور جلوگیری از خطا دربسته یا باز شدن آن باشد.

سامانه قطع خودکار کلید باید به‌طور کلی از نوع حرارتی و مغناطیسی باشد و عملکرد آن باید به‌وسیله سامانه هشداردهنده مناسب اعلام گردد.

18-6-1- 4- دیزل ژنراتور

به‌منظور تغذیه مصارف ضروری نیروگاه در زمان‌های توقف واحدها و یا قطع برق شبکه منطقه نیروگاه از دیزل ژنراتور استفاده می‌گردد. دیزل ژنراتور برای کار در حالت موازی با شبکه خارجی نیروگاه موردنظر نخواهد بود و باید به‌صورت یک واحد مستقل قادر باشد، کلیه مصارف ضروری نیروگاه را که در مشخصات فنی خصوصی و دیاگرام تک خطی مربوط در نظر گرفته می‌شود به‌صورت مداوم (24 ساعته) تأمین نماید.

دیزل ژنراتور باید به‌صورت خودکار در زمان قطع برق روشن شود و مصارف را تغذیه نماید، و در زمان وصل مجدد خاموش و متوقف گردد. بدون آن‌که نیازی به آماده‌سازی مجدد آن باشد.

طراحی تمامی قسمت‌های دیزل ژنراتور باید به نحوی باشد که بتواند کلیه تنش‌های الکتریکی و مکانیکی که ممکن است، در اثر حمل و نقل و یا در زمان بهره‌برداری از آن وجود داشته باشد، را بدون آن‌که صدمه ای به آن وارد آید، تحمل نماید.

الف- مشخصات کلی دیزل

موتور دیزل باید از نوع خنک شونده با آب و به‌صورت چهار زمانه مناسب برای اتصال به ژنراتور باشد. سامانه تخلیه دود موتور باید به نحوی طراحی شود که از جمع شدن آب تعریق شده در آن جلوگیری شود و مجهز به صداگیرهای کافی و مناسب باشد.

روغن کاری موتور و گردش آب خنککن باید به‌وسیله پمپ‌های مخصوصی که به محور موتور اتصال داده می‌شود، صورت پذیرد. موتور دیزل باید به‌صورت کامل و مجهز به کلیه لولهکشی‌ها و اتصالات مربوط به سوخت، روغن، آب خنککن، هوای ورودی و دود خروجی باشد.

لوازم کنترل و کمکی زیر باید، به‌عنوان حداقل، همراه با موتور دیزل تأمین گردد:

- سامانه راه‌اندازی برقی

- سامانه تنظیم خودکار و دستی سرعت

- سامانه آب خنک کن شامل رادیاتور، پمپ آب و لوله‌های مربوط

- سامانه روغن شامل فیلتر و پمپ و لوله‌های مربوط

- سامانه خروج دود شامل اتصالات و مخازن صداگیر مربوط

ب- مشخصات کلی ژنراتور

ژنراتور از نوع سه فاز و با ولتاژ خروجی ثابت است و مناسب برای اتصال به دیزل باید انتخاب گردد. سامانه تحریک ژنراتور کهمجهز به یکسو کننده‌های دوار روی روتور خواهد بود، باید قادر باشد که جریان تحریک ژنراتور را در شرایط کاری متصور برای آن تأمین نماید. عایق سامانه استاتور و روتور باید از نوع کلاس (F) باشد.

 ساختمان ژنراتور باید طوری باشد که با گردش هوا به‌طور طبیعی خنک شود.

18-6-1- 5- آزمایش‌ها

به‌منظور حصول اطمینان از صحت ساخت و عملکرد مطلوب تجهیزات، کلیه آن‌ها باید در کارخانه سازنده و در کارگاه تحت آزمایش‌های لازم طبق توصیه‌های استاندارد IEC و یا آن چه که در مشخصات فنی خصوصی ذکر می‌شود، قرار گیرد.