18-4-3- 4- کلید‌های قابل قطع زیر بار

کلیدهای قابل قطع زیر بار به‌صورت تک فاز و هر یک در محل مخصوص که نسبت به فازهای دیگر ایزوله شده باشد، قرار می گیرند، ولی باید دارای مکانیزم فرمان واحد باشند. هر یک از فازها دارای یک قطع کننده از نوع خلا بوده، و باید بتواند ظرفیت نامی خود را بدون آن‌که نیاز به سامانه خنک کن داشته باشد، قطع نماید.

مکانیزم فرمان کلید باید به نحوی طراحی شود که بتواند عملیات قطع، ایزوله کردن و اتصال کلید زمین را انجام دهد و در محلی قابل‌دسترسی نصب گردد. کلید مذکور باید مجهز به نشان دهنده وضعیت (باز یا بسته) و چفت و بست‌های مکانیکی به‌منظور جلوگیری از بروز خطا در عملکرد آن، باشد.

18-4-3- 5- برقگیر

به‌منظور حفاظت ژنراتور از امواج ناخواسته که ممکن است از طریق شبکه و ترانسفورماتورهای اصلی به طرف ژنراتور وجود داشته باشد، و همچنین ازدیاد ولتاژ ناشی از کلید زنی که معمولاً در خروجی ژنراتور ایجاد می‌گردد، از برقگیر استفاده می‌گردد. با توجه به این‌که برقگیر بین ترانسفورماتور و ژنراتور نصب می‌گردد، مشخصات آن باید با هماهنگی سازنده‌های تجهیزات مذکور تعیین گردد. روی هر فاز باید یک برقگیر نصب شود.

18-4-3- 6- تابلوی نقطه صفر ژنراتور

به‌منظور اتصال زمین مرکز سیمپیچ‌های ژنراتور که به‌صورت ستاره به یکدیگر متصل میگردند، از تابلو نقطه صفر ژنراتور با تجهیزات مربوطه استفاده می‌شود. این تجهیزات باید قادر باشد که صدمات ناشی از اتصال زمین فازهای ژنراتور را محدود کرده و به حداقل برساند. این تجهیزات همچنین باید خطای اتصال زمین از سیمپیچ‌های استاتور را مشخص کند و فرامین لازم را صادر نماید.

تمام پارامترها، ظرفیت و کلاس دقت تجهیزات تابلوی نقطه صفر ژنراتور باید بر اساس ضوابط استاندارد IEC و آن چه که در مشخصات فنی خصوصی تعیین گردیده، باشد.

1- Resonance

18-4-4- آزمایش‌ها

 کلیه قسمت‌های شینه حفاظ دار، کلید قابل قطع زیر بار، ترانسفورماتورهای ولتاژ و جریان، برقگیر و تجهیزات تابلوی نقطه صفر ژنراتورباید طبق توصیه‌های استانداردهای معتبر نظیر IEC تحت آزمایش‌های لازم قرار گیرند، تا صحت عملکرد آن‌ها قاب ل تائید باشد.

18-5- ترانسفورماتورهای اصلی

18-5-1- پارامترهای اصلی

نوع ترانسفورماتور ازنظر سه فاز یا تک فاز و همچنین تعداد سیم پیچ‌های اولیه و ثانویه در مشخصات فنی خصوصی طرح تعیین می‌گردد. ترانسفورماتورها باید با گردش روغن خنک شوند که این گردش نیز می‌تواند بسته به نیاز طرح به‌صورت طبیعی یا پمپ (با فشار) باشد (که نوع آن در مشخصات فنی خصوصی تعیین می‌شود).

18-5-2- اجزای اصلی

18-5-2- 1- نکات کلی

در این قسمت، مشخصات فنی عمومی هر یک از اجزای ترانسفورماتور ارائه می‌شود و همان‌طور که ذکر شد، مشخصات خاص مربوط به هر قسمت در مشخصات فنی خصوصی ذکر خواهد گردید. به این ترتیب آن چه که در مورد اجزای ترانسفورماتور گفته می‌شود، صرفا جنبه عمومی و اولیه داشته و باید به‌عنوان حداقل نیاز تلقی گردد.

به‌طور کلی ترانسفورماتور علاوه بر برخورداری از مشخصات فنی عمومی مذکور در این فصل و آن چه که در مشخصات فنی خصوصی ذکر گردیده است، باید طبق ضوابط بیش بینی شده در آخرین انتشار استانداردهای قابل‌قبول بین‌المللی نظیر IEC ساخته شود و برخوردار از آخرین پیشرفت‌های تکنولوژیکی در دنیا در این زمینه باشد.

18-5-2- 2- هسته

هسته ترانسفورماتور باید از ورق‌های فولاد سیلیکون دار با درجه خلوص بالا ساخته شود و دارای خصوصیت افت و پس ماند مغناطیسی (هیسترزیس) پایین و به‌صورت نورد شده باشد.

ورق‌های هسته باید به‌صورت مناسب در جای خود و روی یکدیگر قرار گرفته و توسط پیچ و مهره و یا بست‌های مخصوص محکم شود، به نحوی که هرگونه ضربات مکانیکی ناشی از اتصال کوتاه و یا حمل و نقل را بدون آن‌که تغییر شکل بدهد و یا صدمهای ببیند، تحمل نماید. به این نکته باید توجه کافی مبذول شود که جنس پیچ و مهرهها و بست هایی که برای محکم کردن هسته به کار میرود، از نوع ضد مغناطیس باشد و علاوه برآن نسبت به آهن هسته عایق گردد. به‌منظور عبور روغن از داخل هسته و خنک کردن آن مجاری مخصوصی باید پیش‌بینی گردد.

همچنین برای جلوگیری از انباشته شدن بارهای الکترواستاتیکی در هسته، باید هسته ترانسفورماتور به نحو مطمئن به شبکه زمین اتصال یابد. این اتصال باید به طریقی انجام گردد که به سهولت قابل‌دسترسی باشد و بتوان آن را در مواقع لزوم مورد آزمایش قرار داد.

 هجدهم

18-5-2- 3- سیم پیچ ها

سیم پیچها باید از جنس مس الکترولیتی و عاری از هرگونه ناخالصی و یا خلل و فرج بوده و دارای عایق مناسب با سطح ولتاژ تعیین‌شده باشند. در اتصال سیمپیچ‌ها باید دقت کافی بشود که یا از اتصالات پیچ و مهرهای استفاده شود و یا توسط جوش (لحیم) از جنس نقره اتصال یابند. این اتصالات باید طوری شکل داده و عایق شده باشد که از به وجود آمدن هرگونه تنش الکتریکی در آن‌ها جلوگیری گردد. سیم پیچ‌ها باید قادر باشند کلیه تنش‌های ناشی از اتصال کوتاه، بارهای اضافی و افزایش ولتاژهای اعمال شده به ترانسفورماتور در حدود مذکور در استاندارد را تحمل نمایند. همچنین قدرت تحمل تنش‌های ناشی از افزایش حرارت و ضربات مکانیکی حاصل شده از اتصال کوتاه را دارا باشند.

به‌طورکلی اتصال سیم پیچ‌ها در داخل ترانسفورماتور و یا به مقره‌ها باید به‌صورت محکم و به نحوی باشد که هرگونه ضربه ناشی از پدیده‌های الکتریکی، مکانیکی و حمل و نقل را تحمل کند و هیچ گونه آسیبی به آن‌ها وارد نشود.

18-5-2- 4- مخزن و اتصالات

مخزن ترانسفورماتور باید از ورق‌های فولاد سخت شکل داده‌شده و بااتصالات جوشی ساخته شود، به نحوی که این سازه قادر باشد، فشار منفی ( در خلا کامل) را تحمل نماید. سرپوش مخزن از ورق فولادی و بااتصالات پیچ و مهرهای خواهد بود.

سازه مخزن باید به نحوی طراحی و ساخته شود که علاوه بر تحمل وزن هسته و سیمپیچ، تحمل وزن روغن (با ظرفیت کامل) را دارا باشد و هرگونه ضربه و صدمه مکانیکی ناشی از حمل و نقل، بلند کردن کل بدنه و دیگر صدمات مکانیکی محتمل را بدون آن‌که تنش اضافی در آن ایجاد شود و یا منجر به نشت روغن گردد، تحمل نماید.

اتصالات مخزن باید به نحو مطلوب و مطمئن در قبال نشت روغن گرم آببندی شود و تغییر فرم (اعوجاج) در آن ایجاد نگردد.

علاوه بر آن سازه مخزن نباید در زمان‌هایی که درپوش آن برداشته می‌شود، تغییر شکل بدهد.

در انتخاب نوع واشرهای به کار رفته در اتصالات مخزن باید دقت کافی بشود که این واشرها در قبال روغن گرم مقاوم باشد و باعث از بین رفتن آن و یا نشت احتمالی روغن نگردد.

18-5-2- 5- مقره ها

مقره‌های ترانسفورماتور باید بر اساس مشخصات ذکر شده در استاندارد IEC از جنس چینی مخصوص با درجه عایقی متناسب با ولتاژ و شرایط کار ترانسفورماتور که بر مفاد مشخصات فنی خصوصی منطبق است، ساخته شود. جنس چینی مقره باید به‌صورت همگن، بدون ترک و یا چین خوردگی و یا خلل و فرج بوده و با روش از نوع مرطوب ساخته‌شده باشد. مقره‌ها باید در قبال نیروهای مکانیکی خواسته شده در طرح و همچنین قدرت عایقی تعیین‌شده مقاوم باشد و هیچ عامل خارجی نظیر تنش‌های مکانیکی و یا نفوذ رطوبت در آن تأثیری نداشته باشد. لعاب به کار رفته روی مقره باید عاری از ذرات خارجی باشد و در مقابل تغییرات درجه حرارت محیط، و یا فشارها و تنش‌های ناشی از انقباض و انبساط هادی متصل به آن‌ها تاثیرپذیر نباشد.

اتصالات خارجی مقره‌ها باید بسته به نیاز طرح برای اتصال به کابل یا شینه مناسب باشد و در محل اتصال به‌طور کامل نقره اندود شده باشد. اتصال مقره‌ها به بدنه ترانسفورماتور باید به نحوی باشد که پیاده کردن آن‌ها از بدنه در زمان تعمیرات به سهولت امکان پذیر و تخلیه حداقل از حجم روغن را نیاز داشته باشد.

18-5-2- 6- سامانه تغییر ولتاژ

سامانه تغییر ولتاژ بسته به ظرفیت ترانسفورماتور و نوع عملکرد آن در نیروگاه دارای خصوصیات و پله‌های تغییری خواهد بود کهدر طراحی تعیین و در مشخصات فنی خصوصی خواهد آمد.

این مکانیزم باید با توجه به قدرت و شرایط کاری ترانسفورماتور، قادر به تحمل اتصال کوتاه، و دیگر تنش‌های احتمالی موجود بر ترانسفورماتور باشد، بدون آن‌که صدمه و یا خللی در عملکرد آن به وجود آید.

به‌منظور جلوگیری از عملکرد نامناسب، این سامانه باید مجهز به چفت و بست‌های لازم باشد و به علاوه باید تمامی قسمت‌های آن به‌صورت یکپارچه عمل نماید.

18-5-2- 7- مخزن ذخیره و انبساط روغن

به‌منظور تأمین روغن مخزن اصلی در مواقع لزوم، و همچنین تخلیه روغن اضافی ناشی از انبساط حجم روغن (در مواقعی که حرارت بالا میرود)، یک مخزن در بالای مخزن اصلی و با سازهای مناسب باید تعبیه گردد. این مخزن که از ورق فولادی و بااتصالات جوشی ساخته خواهد شد، دارای حجمی معادل 10% حجم روغن موجود در کولرها و مخزن اصلی ترانسفورماتور خواهد بود.

روی بدنه این مخزن باید اتصالات به‌اندازه و تعداد کافی برای بازدید، تمیز کردن و تعمیرات احتمالی آن پیش‌بینی گردد. همچنین یک نشان دهنده سطح روغن از خارج آن باید تعبیه گردد (پنجره شیشهای).

18-5-2- 8- مبدل حرارتی آب – روغن

اگر سامانه خنک کنندگی ترانسفورماتور با آب تعیین‌شده باشد، در آن صورت هر ترانسفورماتور باید حداقل به 2 دستگاه مبدل حرارتی که هر یک ظرفیت 100% خنک کنندگی ترانسفورماتور را دارا باشد، مجهز گردد. بدیهی است که در حالت عادی فقط یکی از مبدل‌ها در بهره‌برداری قرار خواهد داشت و دیگری به‌عنوان ذخیره استفاده خواهد شد. جایگزین کردن مبدل‌ها با یکدیگر به‌وسیله دست و یا کنترل از دور خواهد بود. هر مبدل از یک استوانه که از جنس چدن یا فولاد ساخته می‌شود و سطح داخلی آن بسیار صاف

و در مقابل خوردگی و پوسیدگی حفاظت شده باشد، تشکیل می‌شود. در داخل این استوانه لولههایی که از جنس فولاد ضدزنگ خواهد بود، قرار داده می‌شود، به‌طوری‌که روغن در داخل استوانه و آب در داخل لوله‌ها جریان داشته باشد.

مبدل حرارتی باید به شیرها و نشان دهنده‌های لازم، آن‌طورکه در مشخصات فنی خصوصی ذکر می‌شود، مجهز باشد.