17-1-4- 2- جابجایی و حمل و نقل

قبل از مبادرت به جابجایی تجهیزات یا قطعات باید از سالم بودن کابل‌های فولادی، قلاب‌ها و اتصالات مربوط اطمینان حاصل شود و مدارک تائید کننده در این خصوص به نماینده کارفرما ارائه‌شده و به تائید وی برسد.

برای جابجایی تجهیزات باید از اپراتور ماهر که آموزش‌های لازم را دیده باشد، استفاده شود.

بلند کردن قطعات باید با توجه به مرکز ثقل آن‌ها صورت گیرد، تا تعادل قطعه در حین حمل حفظ گردد و موجب بروز خطرات احتمالی نشود. همچنین قطعات باید به‌طور عمودی برداشته و حمل شود و از برداشتن آن‌ها به‌صورت مایل اجتناب شود.

در هنگام جابجایی قطعات و تجهیزات مسیر انتقال آن‌ها هرگز از بالای سر کارکنان کارگاه عبور نکند.

نحوه بالابری و زوایای مربوط، با توجه به محدودیت فضای کاری و محل استقرار تجهیزات بالابرنده تعیین می‌شود؛ ولی باید بررسی و توجه شود که در اثر افزایش زاویه کابل ها، تغییر فرم در قطعه به وجود نیاید و در صورت وجود این احتمال از چفت و بست های1 مناسب استفاده گردد.

در حین حمل و نقل باید از تثبیت کامل قطعات یا بسته‌ها اطمینان حاصل گردد. قبل از اقدام به حمل با توجه به محدودیت‌های وزنی و ابعادی ملاحظات راهداری مربوط باید موردنظر قرار گیرد و با توجه به تعاریف بارهای ترافیکی شامل: ترافیکی معمولی، ترافیکی یک اسکورته، ترافیکی دو اسکورته، ترافیکی دو اسکورته با بیس، ترافیکی دو اسکورته با بیس با تغییر مسیر، ضمن هماهنگی با وزارت راه تمهیدات لازم در نظر گرفته شود.

قطعات باید به‌گونه‌ای روی کفی قرار گیرد که مرکز ثقل آن‌ها بر محور تقارن طولی ماشین منطبق باشد و در صورت بزرگتر بودن عرض قطعه از عرض کفی، به‌طور قرینه از دو طرف آن بیرون زدگی داشته باشد. قطعات حساس به نور آفتاب، رطوبت و گرد و غبار باید توسط کانتینرهای مخصوص حمل شود.

از چیدن بیش از دو سری قطعه یا بسته روی هم در حین حمل و نقل باید اجتناب شود.

1- Jics & Fixtures

برای جلوگیری از صدمه دیدن لبه ورق‌ها یا پوشش قطعات توسط کابل فولادی، به هنگام تثبیت قطعه، حتما از واسطهای چوبی یا پلاستیکی استفاده شود.

برای قطعات و تجهیزات حساس به ضربه و قطعاتی که باید به آهستگی حمل شوند، تا در اثر جابجایی صدمه نبینند، لازم است از کفی‌های مخصوص که دارای سامانه‌های تعلیق هیدرولیکی روغنی یا بادی1 هستند و مانع انتقال بار به قطعه میگردند، استفاده شود.

17-1-5- پلاک‌ها و برچسب ها

کلیه دستگاه‌ها و تجهیزات باید دارای پلاک و یا برچسب مناسب باشند که به‌طور دائمی روی آن‌ها نصب شود. این پلاک‌ها و برچسب‌ها شامل پلاک مشخصات اصلی، راهنمای کار و بهره‌برداری، علائم هشداردهنده و غیره می‌باشد.

پلاک‌ها و برچسب‌ها باید به هر دو زبان فارسی و انگلیسی باشد. حروف به رنگ مشکی در زمینه سفید خواهد بود، به جز در مورد علائم هشداردهنده که باید به رنگ قرمز در زمینه سفید نوشته شود.

پلاک و برچسب هایی که در محیط بیرون نصب می‌شود باید از جنس فولاد ضدزنگ باشد و آنهایی که در اطاق یا سالن‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد، می‌تواند از جنس پلاستیک باشد. پلاک و برچسب هایی که روی تجهیزات مشابه نصب می‌شود، ازنظر اندازه و شکل ظاهری نیز باید مشابه باشد.

شکل و محتویات پلاکها باید قبلاً به تائید نماینده کارفرما برسد. این محتویات به‌طور کلی تمام یا بخشی از موارد زیر را شامل خواهد گردید، ولی هرگونه اطلاعات لازم دیگر نیز باید ذکر شود:

- نام و نشانی سازنده

- شرح دستگاه یا تجهیزات

- تاریخ ساخت

- ظرفیت

- توان نامی

- فشار کار یا طراحی

- سرعت

- ولتاژ حداکثر

- جریان الکتریکی حداکثر

- فرکانس

- شماره سریال

- رتبه2 دقت

1- Pneumatic

2- Accuracy Class

- درجه حفاظت

- محدوده اندازه‌گیری

در مورد قسمت‌هایی از تجهیزات که به‌صورت مستقل توسط سازندگان غیرایرانی ساخته می‌شود، نصب برچسب یا پلاک به زبان انگلیسی کافی خواهد بود.

17-1-6- روغن کاری

پیمانکار باید قبل از راه‌اندازی تجهیزات، فهرستی از روغن‌ها و گریسهای موردنیاز برای هر یک از تجهیزات را جهت بررسی و تائید به کارفرما ارائه نماید. این فهرست باید به نحوی تهیه شود، که تا حد ممکن از مواد روانکاری که تولید داخل کشور باشد، استفاده گردد.

تهیه اولین شارژ روغن یا گریس به اضافه ده درصد این مقدار به عهده پیمانکار می‌باشد. علاوه بر آن روغن لازم برای تمیز کردن سامانه در ابتدای راه‌اندازی نیز باید توسط پیمانکار تأمین شود. تمیز کردن سامانه روغن و لوله‌های مربوطه باید بر طبق استاندارد ASME LOS-5C1 » توصیه‌های عملی برای تمیز کاری سامانه روغن برای روغنکاری و کنترل تجهیزات هیدروالکتریک« انجام گیرد. سامانه روغنکاری تجهیزات باید به نحوی طراحی شود، که حداقل تنوع در استفاده از روغن و گریس را شامل گردد.

نقاط روغنکاری تجهیزات باید به آسانی در دسترس باشد. روغنکاری قسمت‌هایی از تجهیزات که متحرک می‌باشد باید از خارج از حفاظ ایمنی آن‌ها صورت گیرد.

17-1-7- قطعات یدکی

به همراه هر یک از اقلام تجهیزات، قطعات یدکی برای 5 سال بهره‌برداری، باید تحویل کارفرما شود. فهرست این قطعات در مشخصات فنی خصوصی آورده می‌شود. همچنین لازم است پیمانکار فهرست قطعات یدکی برای ده سال بهره‌برداری را تهیه و به کارفرما ارائه نماید، تا به انتخاب و هزینه خود آن‌ها را درخواست نماید.

قطعات یدکی باید حداقل دارای کیفیتی معادل با قطعات اصلی بوده و با آن‌ها قابل جایگزینی باشد.

17-2- تعاریف

به فصل دوم از این مشخصات فنی عمومی مراجعه شود.

17-3- طراحی سازنده

17-3-1- نکات کلی

پیمانکار قبل از ساخت تجهیزات اقدام به طراحی تفصیلی می‌نماید، به‌طوری‌که بر اساس آن بتواند تجهیزات موردنیاز را به بهترین وجه ساخته و نصب نماید. این طراحی به‌طورکلی باید ویژگی‌هایی به شرح زیر را دارا باشد:

طراحی باید به‌گونه‌ای باشد که بازرسی، تعمیر، تمیزکاری و نگهداری تجهیزات به سهولت ممکن باشد. دراثر نوسانات شدید بار و یا تغذیه الکتریکی نباید خللی در عملکرد صحیح تجهیزات به وجود آید. تمهیدات لازم از جهت تأمین ایمنی عملکرد تجهیزات باید در طراحی منظور گردد. کلیه قطعات مشابه به کار رفته در تجهیزات تا حد ممکن باید قابل تعویض با یکدیگر باشد، به نحوی که تعویض قطعات یدکی به سرعت و سهولت انجام شود. به‌ویژه کلیه یاطاقان ها، بوش ها، شیرهای کنترل، فلانج ها، پیچ و مهرهها، موتورهای الکتریکی، جریان سنج ها، ابزار دقیق، رله ها، لامپهای هشداردهنده، کاسه نمدها، واشرها و... باید تا آن جا که میسر باشد، قابل تعویض و جایگزینی با یکدیگر باشند، ولی هرگز این مطلب نباید برای سازنده محدودیت ایجاد نماید.

کلیه تجهیزات و سازه‌های تکیه گاه مربوط باید به‌منظور مقاومت در مقابل زلزله نیز طراحی شوند.

17-3-2- اطلاعات پایه برای طراحی

اطلاعات پایه برای طراحی هر یک از تجهیزات در مشخصات خصوصی مربوط به آن‌ها ارائه می‌شود. این اطلاعات شامل شرایط هیدرولیکی مخزن سد، پایاب، جریان عبوری، شرایط اقلیمی و غیره می‌باشد.

17-3-3- مراجع طراحی

مراجع طراحی تجهیزات هیدرومکانیکی و الکتریکی به‌طورکلی به قرار زیر می‌باشد. در هنگام طراحی باید از آخرین چاپ هر یک از این مراجع استفاده شود. مراجع معادل دیگری که مورد تائید مهندس ناظر و کارفرما باشد نیز قابل‌قبول میباشند:

ASTM- Materials Specifications (مشخصات مواد)

AISC – Manual (دستورالعمل) AWS D1.1- Structural Welding Code (آیین نامه جوشکاری سازه‌ها)

ACI 318- Building Code Requirements for Reinforced Concrete

(الزامات مربوطه به بتن مسلح در آیین نامه ساختمان)

CMAA Specification No.70 Specification for Electric Overhead Travelling Cranes

(مشخصات فنی جرثقیل‌های سقفی متحرک برقی)

AGMA 420.04 Practice for Enclosed Speed Reducers or Increasers Using spur, Hellical, Herringbon

 (استاندارد تجربی جعبه دنده‌های کاهنده یا افزاینده با دنده‌های معمولی، هلیس، مارپیچی و مخروطی) and Bevel Gears

ASME /ANSI B30.2. Safety Standards for overhead and Gantry Cranes

(استانداردهای ایمنی جرثقیل‌های سقفی و پایهدار)

ASME/ANSI B 30.16 Safety Standards for overhead Hoists (Underhung)

[استانداردهای ایمنی بالابرهای سقفی (آویز)]

 HMI 100 Safety Standard for Electric Wire Rope hoist (استاندارد ایمنی بالابرهای الکتریکی سیم بکسلی) AISE No.7. Specification for Design of ladle Hooks (مشخصات طراحی چنگک‌های چمچه ای) IEC. Electrical Safety Standards (استانداردهای ایمنی الکتریکی)

SSPC Painting Specifications(مشخصات رنگ کاری)

Handbook of Applied Hydraulics by. C.V. Davis (هندبوک هیدرولیک کاربردی تالیف دیویس)

 Formulas for stress and strain by Raymond j Roark and Warrem C. Young

(فرمول‌های تنش و کرنش تالیف ریموند رآرک، وارم سی یانگ)

17-3-4- بارگذاری

در طراحی تجهیزات اثر بارگذاری در حالت‌های مختلف که بهطور کلی شامل موارد زیر می‌باشد، باید در نظر گرفته شود:

17-3-4- 1- تجهیزات هیدرومکانیکی (به غیر از لوله و پوشش فولادی تحت فشار)

- بار هیدرواستاتیک آب روی دریچه یا شیر در حالت بسته و رقوم نرمال آب (مخزن یا پایاب)

- بار هیدرواستاتیک آب روی دریچه یا شیر در حالت بسته و رقوم متناظر با سیلاب طراحی(مخزن یا پایاب بسته به مورد)

- وزن خود تجهیزات (دریچه، جرثقیل، بالابر، شیر و...)

- نیروهای اصطکاکی در چرخ ها، غلتک‌ها و آب بندها در رقوم نرمال آب (درحالت سکون و حرکت)

- نیروهای اصطکاکی در چرخ ها، غلتک‌ها و آب بندها در رقوم متناظر با سیلاب طراحی (در حالت سکون و حرکت)

- نیروهای اصطکاکی در حرکات کشویی و لغزشی روی ریل‌های هدایت کننده

- نیروهایی که در هنگام گیر کردن و توقف اجباری حرکت شیر یا دریچه وارد می‌شود

- نیروی باد روی دریچه یا جرثقیل ناشی از سرعت باد طراحی در نامناسب ترین جهت وزش آن

- نیروی ضربه به میزان 30 درصد برای تجهیزات (به‌طور عمومی)

- نیروی ضربه به میزان 100 درصد برای طراحی لوازم قفل کننده دریچه یا شیر

- نیروی وارده به دریچه یا شیر در حالت نیمه باز در رقوم آب مابین رقوم نرمال و حداکثر

- بارجانبی وارده به غلتک‌ها یا ریل‌های راهنمای دریچه به میزان 10 درصد

- بار ناشی از زلزله روی تجهیزات به تنهایی و نیز توأم با اثر هیدرودینامیک آب

- بارهای ناشی از آب نفوذی مابین بتن و سازه‌های فلزی

- نیروی وارده از طرف بالابر هیدرولیکی به هنگام بسته بودن کامل دریچه در صـورت عمـل نکـردن سـامانه قطـع فشـارهیدرولیک

- نیروی وارده از طرف بتن به هنگام انجام عملیات بتن‌ریزی قطعات مدفون

17-3-4- 2- لوله و پوشش فولادی تحت فشار

لوله‌ها و پوشش‌های فولادی باید در مقابل بارهای طراحی زیر چه به تنهایی و چه همراه با بتن اطراف آن‌ها، مقاومت نمایند:

- بار ناشی از فشار هیدرواستاتیک داخلی متناظر با رقوم حداکثر و رقوم استثنایی آب مخزن

- بار ناشی از فشار خارجی هنگامی‌که لوله خالی و رقوم دریاچه سد حداکثر است.

- بار ناشی از وزن لوله یا پوشش فولادی همراه با وزن آب در فاصله مابین دو تکیهگاه

فصل

- بار ناشی از تزریق بتن در فاصله خالی مابین لوله و بتن اطراف آن

- بار ناشی از تزریق تحکیمی بتن اطراف لوله یا پوشش فولادی

- نیروهای وارده در ضمن نصب و بتن‌ریزی شامل وزن لوله مابین دو تکیه گاه و نیروی شناوری بتن به هنگـام بتن‌ریزیاطراف لوله.

- نیروهای ناشی از زلزله روی لوله به تنهایی و نیز توأم با اثر هیدرودینامیک آب

- نیروهای ناشی از افزایش فشار به علت وقوع پدیده ضربه قوچ