فصل پانزدهم – ابزار اندازه‌گیری

15-1- کلیات

15-1-1- نکات عمومی

پیمانکار موظف به تهیه، آزمایش، نصب و راه‌اندازی، نگهداری و همچنین انجام کلیه قرائت‌ها در طول زمان قرارداد می‌باشد. در راستای اجرای این تعهدات، پیمانکار یک مهندس عمران واجد شرایط را به‌عنوان مسئول رفتارنگاری و کنترل دادههای اندازه‌گیری شده تا هنگام تحویل قطعی سد به ارگان بهره‌برداری کننده معرفی می‌نماید.

تمام عملیات اجرایی مربوط باید مطابق این مشخصات فنی عمومی، نقشه‌ها و بر اساس دستورالعمل‌های سازنده ابزار به اجرا درآید و هرگونه تغییری باید با تائید قبلی مهندس ناظر صورت گیرد.

این مشخصات به شرایط عمومی لازم میپردازد. اگر مندرجات مشخصات فنی خصوصی با مفاد این مشخصات فنی عمومی مغایرتی داشته باشد، مشخصات فنی خصوصی حاکم خواهد بود.

در تهیه و نصب ابزار اندازه‌گیری، کنترل مشخصات و کنترل قرائت اولیه باید به تائید مشاور طرح برسد.

15-1-2- شرایط تهیه و نصب دستگاه ها

15-1-2- 1- تهیه ابزار اندازه‌گیری

در تهیه ابزار دقیق که از مسؤولیت‌های پیمانکار می‌باشد، ضروری است شرایط زیر مراعات گردد:

- این ابزار باید تنها از سازندگان معتبر و مورد تائید خریداری و شرایط خرید آن به تائید مهندس نـاظر و تصـویب کارفرمـابرسد. برای این منظور باید ابتدا شرکت سازنده و مشخصات فنی ابزار به نماینده فنی کارفرما (مهنـدس مشـاور) معرفـیشده و پس از تائید مهندس مشاور و تصویب کارفرما نسبت به تهیه ابزار اقدام شود.

- دستگاه‌های خریداری‌شده باید همراه با جزییـات و دستورالعمل‌ها ی کامـل دربـاره انتقـال، نگهـداری، انبـار، نصـب وبهره‌برداری باشد.

- بسته بندی و نحوه انتقال ابزار باید به روشی انجام شود که در هنگام حمل و انبارداری آسیبی به آن‌ها نرسد.

- برنامه زمانی تهیه و نصب دستگاه‌ها باید هماهنگ با برنامه زمانی کلی پیشرفت عملیات ساختمانی باشد، به‌طوری‌کهعملیات اجرایی بدین لحاظ دچار هیچ گونه تاخیری نگردد.

- دستگاه‌های تهیه‌شده علاوه بر دارا بودن دقت و حساسیت لازم باید از دوام و استحکام کافی نیز برخـوردار باشـند. ابـزارتهیه‌شده باید همراه با قطعات یدکی موردنیاز، جهت تعمیر یا تعویض احتما لی دست گاهها در یـک دوره زمـانی مشـخص (که در مشخصات فنی خصوصی تعیین می‌شود)، باشد.

- موضوع آزمایش دستگاه‌های ابزار دقیق به‌منظور اطمینان از صحت عملکرد آن‌ها باید در هنگام تهیه (خرید) ابزار مـدنظرقرار گیرد. روش آزمایش و کنترل صحت عملکرد تمام ابزارها باید توسط پیمانکار از سازنده استعلام شود و پـس از تائید مهندس ناظر مورد عمل قرار گیرد.

15-1-2- 2- نصب ابزار اندازه‌گیری

نصب ابزار دقیق از مسؤولیت‌های پیمانکار بوده و به‌منظور دست یابی به دادههای کامل و مورداستفاده در ارزیابی آتی رفتار سد و سایر سازه‌ها رعایت نکات زیر ضروری است:

- گروه نصب دستگاه‌ها باید متشکل از افرادی با تجربه و کارآمد باشد و صلاحیت آن باید به تائید مهندس ناظر برسد.

- نصب دستگاه‌ها باید تحت نظر مهندس ناظر و به هزینه پیمانکار (سازنده) صورت گیرد.

- دستگاه‌هایی که بر اثر بی دقتی پیمانکار، حین انجام عملیات نصب و یا اجرای عملیات آسیب دیده یا از کار بیافتنـد، بایـدبلافاصله به هزینه پیمانکار و با نظر مهندس ناظر جایگزین شود.

- بلافاصله پس از نصب دستگاه‌ها و اطمینان از کارکرد صحیح آن، قرائت منظم دستگاه‌ها باید شروع گردد.

- تمهیدات حفاظتی برای دستگاه‌ها در حین نصب و اجرای عملیات باید اتخاذ شود. نحوه خاک‌ریزی در سـدهای خـاکی و حفاظت دستگاه‌ها مطابق فصل مربوط به خاک‌ریزی انجام گیرد.

- حداقل تعداد دو دستگاه قرائت دستی1 در محل کارگاه تأمین شود. برای ابزارهـایی کـه توسـط دسـتگاه مرکـزی قرائـتمیشود، نیز وجود دستگاه قرائت دستی ضروری است.

- بازرسی ادواری از مجموعه دستگاه‌ها و سامانه رفتارنگاری باید در برنامه کاری پیمانکار گنجانده شود. تا هنگـام تحویـلسد به بهرهبردار، ارائه خدمات پشتیبانی از طرف پیمانکار الزامی است. دامنه‌این خـدمات در مشخصـات فنـی خصوصـیتعیین می‌گردد.

- گزارشی راجع به نصب، نحوه استقرار و قرائت کلیه دستگاه‌ها به همراه کلیه دستورالعمل‌ها و نقشه‌های چون سـاخت بایـدتهیه و ارائه شود.

- جزییات و دستورالعمل‌های نصب دستگاه‌ها باید پس از ارائه آن‌ها از سوی پیمانکار به تائید مهندس ناظر برسد.

- پیمانکار باید شیوه قرائت و کنترل کلیه دستگاه‌ها را به افراد ارگان بهره‌برداری کننده از سد، طی یک دوره آموزشی تعلیم دهد.

15-1-3- قرائت

پیمانکار موظف است قرائت‌های اولیه و صفر مربوط به هر دستگاه را تعیین نموده و در فرم‌های مربوط ثبت نماید.

پیمانکار موظف است در طول مدت قرارداد نسبت به قرائت (اندازه‌گیری) کلیه دستگاه‌های نصب‌شده بر اساس دستورالعمل، برنامه قرائت و تناوب اندازه‌گیری‌ها (که توسط مهندس مشاور تعیین می‌شود) اقدام نماید و نتایج را با دقت در فرم‌های مربوط ثبت و یک نسخه از آن را به همراه نمودارهای مربوط و پرونده رایانه ای در اختیار نماینده کارفرما (مهندس ناظر) قرار دهد.

پیمانکار موظف به نگهداری و تعمیر تمام ابزار دقیق است. یک نسخه نرمافزاری از نتایج قرائت‌ها نیز به مهندس ناظر ارائه خواهد شد.

1- Readout Device

 اندازه‌گیری

هر گاه به تشخیص مهندس ناظر در خصوص صحت قرائت(های) خاصی شبهه ای وجود داشته باشد، پیمانکار موظف به رفع شبهه و یا تکرار قرائت(های) موردنظر تا حصول نتیجه قابل‌قبول مهندس ناظر خواهد بود.

15-1-4- آموزش

آموزش کارکنان نگهدارنده سد در مورد نحوه قرائت و بهره‌برداری از دستگاه‌های ابزار دقیق به عهده پیمانکار می‌باشد.

15-1-5- حفظ و نگهداری

مسؤولیت حفظ و نگهداری دستگاه‌های ابزار دقیق در برابر صدمات احتمالی در هنگام حمل، نصب و راه‌اندازی دستگاه‌های ابزار دقیق به عهده پیمانکار می‌باشد.

مسؤولیت حفظ و نگهداری دستگاه‌های ابزار دقیق در برابر صدمات احتمالی درمرحله اجرای سد به عهده پیمانکار می‌باشد.

ابزاری که براثر بی دقتی در حین انجام عملیات نصب ابزار یا مرحله اجرای سد آسیب میبیند، باید بلافاصله به هزینه پیمانکار و با نظر مهندس ناظر تعویض گردد.

15-2- تعاریف

واژه‌هایی که در متن این فصل از مشخصات فنی عمومی آمده است و نیاز به تعریف دقیق تری دارند، در این بند تعریف می‌شوند.

آزمایش1: واژه »آزمایش« به سلسله عملیاتی اطلاق می‌گردد که پیمانکار پس از تهیه (خرید) ابزار به‌منظور اطمینان از صحت عملکرد آن‌ها انجام میدهد.

ابزار دقیق2: واژه » ابزار دقیق » به کلیه لوازم و وسایلی اطلاق می‌گردد که به‌منظور بررسی و کنترل رفتار سد در زمان ساخت، آبگیری و دوره بهره‌برداری در بخش‌های مختلف خارجی و داخلی سد نصب می‌گردد.

قرائت صفر3: واژه » قرائت صفر« به قرائت به دست آمده قبل از نصب دستگاه‌های الکتریکی در محل موردنظر اطلاق می‌گردد.

قرائت مبنا4: واژه » قرائت مبنا (اولیه )» به اولین قرائت بلافاصله پس از نصب هر دستگاه در محل موردنظر اطلاق می‌گردد.

نصب5: واژه »نصب« به سلسله عملیاتی اطلاق می‌گردد که پیمانکار در محل سد جهت قرار دادن دستگاه‌های ابزار دقیق در موقعیت‌های مشخص‌شده در نقشه‌های فنی ابزار دقیق انجام میدهد.

1- Test

2- Instrument

3- Zero Reading

4- Base (Initial) Reading

5- Installation

15-3- ابزار اندازه‌گیری در سدهای خاکی

15-3-1- سامانه‌های اندازه‌گیری1

15-3-1- 1- سامانه‌های کنترل از راه دور

کلیه سامانه‌های انتقال از راه دور باید قابل اتصال به ایستگاه خودکار مرکزی قرائت و اندازه‌گیری بوده تا بتوان دادهها را به‌صورت متمرکز و مستمر ثبت و پردازش نمود. صحت عملکرد سامانه کنترل از راه دور باید به تائید مهندس مشاور برسد. همچنین نحوه انتقال اطلاعات از ابزار دقیق تا سامانه قرائت مرکزی با تمام جزییات باید توسط پیمانکار در اختیار مهندس مشاور قرار داده شود تا عملکرد سامانه مورد ارزیابی قرار گیرد.

15-3-1- 1- 1- سامانه تلهلیمینی متری2 (برای اندازه‌گیری سطح آب دریاچه)

هر سامانه تله لیمینی متری که سازگار با نحوه بهره‌برداری و کارکرد ایستگاه خودکار باشد و شرایط زیر را برآورده سازد، قابل استفاده می‌باشد:

- دقت: ده سانتی‌متر،

- حساسیت: یک سانتی‌متر.

15-3-1- 1- 2- سامانه پیزومتر الکتریکی3

سامانه‌های پیزومتر الکتریکی باید دارای ساختمانی متشکل از تار مرتعش مداوم و یک مبدل الکتریکی4 باشد که فرکانس تشدید تار مذکور را به‌صورت فشار پیزومتری نشان دهد. این مبدل الکتریکی هنگامی قابل‌قبول خواهد بود که دارای شرایط زیر باشد:

- دقت: 5/0 درصد،

- حساسیت: 1/0 درصد،

- دمای کارکرد: در محدوده حداقل و حداکثر دمای ساختگاه و متناسب با محل نصب دستگاه،

- قابلیت تحمل اضافه بار5: 200 درصد،

- قابلیت جذب اضافه ولتاژ و جذب صاعقه6.