12-9-3- نصب و قرائت ابزار دقیق

نصب ابزار دقیق باید توسط افرادی که از تجربه کافی برخوردارند، انجام گیرد. نصب ابزار باید زیر نظر مهندس ناظر انجام شود.

پیمانکار باید تمام وسایل لازم برای نصب و قرائت ابزار دقیق را در محل‌های تعیین‌شده در نقشه‌ها یا نقاط دیگری که مهندس ناظر توصیه می‌نماید، فراهم کند.

پیمانکار باید قبل از قرائت ابزار دقیق، مهندس ناظر را مطلع نماید، تا نماینده مهندس ناظر بتواند در محل حضور یابد.

روش‌های نصب و قرائت دستگاه‌ها و ارائه نتایج باید قبل از هر اقدامی به تائید مهندس ناظر برسد.

 نتایج قرائت‌ها باید به شیوه موردقبول مهندس ناظر ارائه شود. پیمانکار باید نتایج اندازه‌گیری‌ها را ظرف مدت 24 ساعت بعد از انجام قرائت‌ها در اختیار مهندس ناظر قرار دهد.

پیمانکار باید لوله‌های آب، هوا و پمپاژ را طوری نصب کند که مشکلی در انجام قرائت‌ها ایجاد ننماید.

برای سهولت در انجام قرائت ها، پیمانکار باید در ایستگاه‌های اندازه‌گیری، تهویه مناسب را فراهم کند.

موقعیت ابزاردقیق باید چنان تعیین شود که ضمن مطابقت با الزامات طراحی، کم‌ترین وقفه را در کار ایجاد نماید.

ایستگاه‌های رفتارسنجی باید با یک روش مشخص کدگذاری شود.

پیمانکار باید تمامی ابزار دقیق و اتصال‌های مربوط را طوری نصب نماید که در مقابل صدمه و جابجایی محافظت شود.

12-9-3- 1- همگرایی سنجی

مهاری‌های همگرایی باید از جنس میلگردهایی به قطر 12 تا 20 میلی متر و با مقاومت تسلیم بالا، که مهندس ناظر مشخص می‌کند، تهیه گردد.

یک کلاهک از جنس فولاد ضدزنگ باید به سر مهاری‌ها جوش داده شود. این کلاهک باید طوری ساخته شود که متر همگرایی را بتوان به‌طور دقیق به آن متصل نمود.

مهاری‌های همگرایی سنجی باید در درون گمانههایی به قطر حداقل 38 میلی متر، با استفاده از رزین یا تزریق سیمان، محکم شوند.

ایستگاه‌های همگرایی سنجی باید در کوتاه ترین فاصله از جبهه کار نصب گردد و قرائت‌های مبنا باید قبل از پیشروی جبهه کار انجام شود. موقعیت ایستگاه‌ها باید مطابق نقشه‌ها باشد.

قرائت باید در کلیه ایستگاه‌ها انجام شود، مگر این‌که مهندس ناظر دستورالعمل دیگری صادر کند.

اندازه‌گیری‌های همگرایی باید با استفاده از یک متر همگرایی از جنس فولاد ضدزنگ انجام گیرد.

مشخصات متر و میخ های1 همگرایی سنجی باید به تائید مهندس ناظر برسد.

به‌طورکلی قرائت‌ها باید در فواصل زمانی زیر انجام گیرد:

- بعد از هر مرحله آتشکاری

- پس از مرحله آتشکاری، در زمان بین دو مرحله آتشکاری تا زمانی که نتایج قرائت‌ها به تعادل برسد.

1- Pin

- پس از مرحله آتشکاری، هفته‌ای یک‌بار تا زمانی که نتایج قرائت‌ها به تعادل برسد.

- پس از مرحله آتشکاری، مطابق توصیه مهندس ناظر

12-9-3- 2- انبساط سنج‌ها (کشیدگی سنج ها)

موقعیت ایستگاه‌های انبساط سنجی (کشیدگی سنجی) باید مطابق نقشه‌ها تعیین شود.

انبساط سنج‌ها باید در تطابق با مشخصات فنی خصوصی و طبق نظر مهندس ناظر انتخاب گردد.

انبساط سنج‌ها (کشیدگی سنج ها) باید در کوتاه ترین فاصله از جبهه کار نصب گردند. این فاصله حدود 1 متر تخمین زده می‌شود.

قرائت‌های صفر باید قبل از پیشروی جبهه کار انجام گیرد.

پیمانکار باید روش نصب و قرائت انبساط سنج‌ها (کشیدگی سنج ها) را به تائید مهندس ناظر برساند.

دقت اندازه‌گیری باید مطابق مشخصات موردنیاز باشد.

آرایش انبساط سنج‌ها ( کشیدگیسنج ها) توسط مهندس ناظر تعیین می‌گردد.

پیمانکار باید با در نظر گرفتن قطر انبساطسنج‌ها (کشیدگی سنجها) نسبت به حفر گمانه محل نصب با قطر و عمق موردنیاز اقدام کند.

پیمانکار باید محل و جهت دستگاه حفاری را قبل از شروع حفاری بهدقت کنترل نماید.

قبل از نصب انبساط سنج‌ها (کشیدگی سنج ها)، داخل گمانه باید از مصالح ریزشی و خردشده پاک‌سازی گردد.

پیمانکار باید برای جلوگیری از فرار ملات تزریق در انبساط سنج‌های (کشیدگی سنج ها) تزریقی حداقل یک بار قبل از نصب انبساط سنج‌ها (کشیدگی سنج ها) گمانه را با ملات رقیق سیمان تزریق نماید.

برای انجام قرائت مبنا باید زمان کافی از تزریق انبساط سنج‌ها (کشیدگی سنج ها) گذشته و ملات به‌اندازه کافی سخت شده باشد.

برای حفاظت انبساط سنج‌ها (کشیدگی سنج ها) در برابر برخورد وسایل و همچنین پرتاب سنگ‌های ناشی از آتشکاری باید پوشش محافظ روی آن‌ها نصب شود.

پیمانکار باید تمهیدات لازم به‌منظور اتصال کامل انبساط سنج‌ها (کشیدگی سنج ها) با دیواره گمانه را بهعمل آورد.

12-9-3- 3- نقاط نقشهبرداری

پیمانکار باید نسبت به نصب نقاط نقشهبرداری طبق نظر مهندس ناظر یا مطابق آنچه در نقشه‌ها نشان داده‌شده است، اقدام کند.

شاخص‌های نقشهبرداری که عبارت از میخ‌های برنجی است، باید در محل‌های تعیین‌شده در نقشه‌ها به‌وسیله رزین محکم شود. پیمانکار باید برای کنترل حرکات افقی و عمودی، شاخص‌ها را در محل‌هایی نصب نماید که توسط دستگاههای نقشه برداری قاب ل رؤیت باشد.

نقاط نشانه باید از صدمات احتمالی محفوظ بماند.

قرائت و اندازه‌گیری باید طبق دستورالعمل مهندس ناظر انجام گیرد.

12-9-3- 4- سلول‌های اندازه‌گیری فشار و تنش

پیمانکار باید نسبت به تأمین اجزای سلول‌های فشار و تنش سنج اقدام کند.

پیمانکار باید نسبت به ایجاد یک سطح صاف و یکنواخت و عمود بر امتداد پیچ سنگ برای نصب سلول‌های فشار و تنشسنج اقدام کرده و سپس روی این سطوح یک لایه نازک سیمان اجرا نماید.

سلول‌ها باید از هرگونه آلودگی پاک‌سازی شوند.

سلول‌ها باید در نقاطی که در نقشه‌ها نشان داده‌شده و یا مهندس ناظر تعیین می‌نماید، نصب گردد.

سلول‌ها به‌منظور جلوگیری از صدمات احتمالی باید دارای درپوش محافظ باشند.

12-9-4- زمان و شرایط اندازه‌گیری

پیمانکار باید تا زمانی که کمیت‌های اندازه‌گیری شده دارای تغییرات محسوسی باشند، حداقل در هر 24 ساعت یک بار قرائت‌ها را انجام دهد. درصورتی‌که از روش آتشکاری برای حفاری استفاده می‌شود، پس از هر مرحله آتشکاری قرائت‌ها صورت گیرد. اگر در قرائت‌ها تغییر رفتار و یا رفتار غیرقابل انتظار مشاهده گردد، تعداد قرائت‌ها تا دستیابی به یک نتیجه مشخص باید افزایش یابد.

با توجه به این‌که تغییر شکل‌ها و توزیع تنش‌ها تابع فاصله ایستگاه رفتارسنجی از جبهه کار پیشروی است، بنابراین مهندس ناظر دستورالعمل انجام اندازه‌گیری‌ها را به پیمانکار ارائه می‌نماید.

 کلیه اندازه‌گیری‌ها باید توسط فرد مجرب انجام گیرد.

قبل از انجام اندازه‌گیری‌ها باید میخ‌های نشانه و کلاهک انبساط سنج‌ها (کشیدگی سنج ها) بازرسی و استحکام و تمیزی آن‌ها موردبررسی قرار گیرد.

پیمانکار باید کلیه وسایل اندازه‌گیری را واسنجی (کالیبره) و نتایج را به مهندس ناظر ارائه نماید.

هر یک از اندازه‌گیری‌های مختلف باید سه بار تکرار گردد.

12-9-5- گزارش‌ها

پیمانکار باید گزارش نصب، قرائت و پردازش اطلاعات را به مهندس ناظر ارائه نماید.

در گزارش نصب، موارد زیر باید قید گردد:

- محل دقیق نصب نقاط اندازه‌گیری اعم از میخ‌های همگرایی سنجی، نقاط نشانه نقشهبرداری یا محل نصب انبساط سنج ها

(کشیدگی سنج ها) و سلول‌های بارسنجی

- شکل هندسی ایستگاه نصب ابزار رفتارسنجی

- مشخصات کامل ابزار نصب‌شده (همگرایی سنج 3 یا 5 نقطهای، تعداد و عمق انبساطسنج ها)

- ویژگی‌های زمین شناسی محل نصب

- روش نصب

- تاریخ نصب

- نام نصب کننده

- تاریخ و مشخصات سامانه نگهداری نصب‌شده در ایستگاه

- جهت و عمق گمانههای انبساط سنجی (کشیدگی سنجی)

- شرایط آب زیرزمینی

- طول میل مهارهایی که سلول‌های فشار سنج یا بارسنج روی آن‌ها نصب‌شده است.

- فشار اولیه اعمال شده به بارسنج در گزارش قرائت‌ها موارد زیر باید ارائه گردد:

- تاریخ اندازه‌گیری

- زمان اندازه‌گیری

- درجه حرارت محیط

- مشخصات مقطع اندازه‌گیری

- متراژ جبهه کاری پیشروی در زمان اندازه‌گیری ها

- فاصله از حفاریهای مجاور

- وضعیت آب زیرزمینی

- ثبت اطلاعات مربوط به واسنجی (کالیبراسیون)

- مقادیر اندازه‌گیری شده

- شماره ابزار قرائت شده

- گزارش در مورد جابجایی‌های غیرعادی

- مشاهدات

در گزارش پردازش اطلاعات موارد زیر باید ارائه گردد:

- منحنی‌های همگرایی – زمان

- منحنی‌های آهنگ همگرایی – زمان

- منحنی‌های همگرایی - فاصله از جبهه کار پیشروی

- منحنی‌های جابجایی نسبی- زمان برای هر انبساط سنج (کشیدگی سنج )

- منحنی‌های جابجایی نسبی– عمق انبساط سنج‌ها (کشیدگی سنج ها)

- منحنی‌های مربوط به تلفیق اطلاعات مربوط به همگرایی سنج‌ها ، انبساط سنج‌ها (کشیدگی سنج ها) و اطلاعـات حاصـل ازنقشه برداری

- منحنی‌های تنش- زمان برای بارسنج ها

- منحنی‌های فشار- زمان برای فشارسنج ها

- منحنی‌های تنش- فاصله از جبهه کار برای بارسنج ها

- منحنی‌های فشار- فاصله از جبهه کار برای فشارسنج ها

علاوه بربندهای یاد شده در بالا (که اطلاعات آن‌ها بهصورت نسخه الکترونیکی تهیه و جهت کنترل در اختیار مهندس ناظر قرار می‌گیرد) پیمانکار باید کلیه گزارش‌های موردنیاز مهندس ناظر را ارائه نماید.

12-10- تهیه نقشه‌های زمین شناسی مهندسی چون ساخت1

برای بررسی شرایط واقعی ژئوتکنیکی محل حفاری تونل‌ها و شافت‌ها لازم است نقشه‌های زمینشناسی حین حفاری تهیه شود.

این کار باید بر اساس نظرات مهندس ناظر انجام گیرد.

نقشه‌های جامع زمین شناسی تمام حفاری‌های زیرزمینی باید تهیه گردد. در این نقشه‌ها خصوصیات و ویژگی‌های لایهها، شرایط زمین شناسی، طبقه‌بندی توده سنگ‌ها و دیگر مشخصات ظاهری توده سنگ‌ها باید ثبت گردد.

مهندس ناظر باید کوشش کند تا هرگونه تاخیر غیرقابل اجتناب را از بابت تهیه نقشه‌های حفاری به حداقل برساند، ولی هنگامی‌که اندازه‌گیری تفصیلی درزهها موردنظر باشد، در هر جبهه کار ممکن است تاخیرات جزیی رخ دهد. چنین تاخیرهایی عادی و قابل انتظار است و پیمانکار نباید بدین سبب هزینه‌های اضافی را درخواست نماید.

پیمانکار باید محدودههایی که تهیه نقشه آن‌ها ضروری است را با آب یا هوای فشرده تمیز کند.

پیمانکار باید تسهیلات لازم برای عملیات تهیه نقشه، مانند نور، تهویه و لوازم دسترسی را با هزینه خود تأمین کند.

پیمانکار باید نقشه‌های سامانه نگهداری نصب‌شده (چون ساخت) را برای کلیه حفاری‌های زیرزمینی تهیه و به مهندس ناظر ارائه نماید.

کلیه نقشه‌های تهیه‌شده باید به تائید مهندس ناظر برسد.

12-11- بهسازی توده سنگ پیرامون تونل‌ها و شافت ها

12-11- 1- محدوده کار

کارهایی که به‌منظور بهسازی توده سنگ پیرامون تونل‌ها و شافت‌ها باید انجام گیرد، شامل تأمین نیروی انسانی، مصالح، تجهیزات و انجام کلیه کارهای لازم برای حفر چال‌های تزریق، رهاسازی فشار و زهکشی مطابق با نقشه‌ها و دستورالعمل‌های مهندس ناظر و مشخصات فنی خصوصی است. این عملیات عبارتند از:

- حفاری و شستشوی گمانههای تزریق تحکیمی، تزریق تماسی و چال‌های کاهش فشار و زهکش

- آزمایش فشار آب در گمانههای تزریق

- تدارک و نصب مسدود کنندهها2

- تدارک، اختلاط و تزریق مخلوط دوغاب سیمان

- شستشو و تمیز کردن لوله‌های تزریق دوغاب

- تدارک مواد افزودنی و مخلوط ها

1- As Built

2- Packer