8- 3- 2-4-7- دانه بندی (دت 206 یا ASTM C136)

دانه بندی ماسه ترجیحاً باید منطبق بر مشخصات یکی از استانداردها باشد. استاندارد ASTM C33 دانه بندی مندرج در جدول

(8-6) را توصیه می‌کند.

جدول 8- 6- دانه بندی ماسه بر اساس ASTM C33

8/3 اینچ

 (9/5) # 8

 (4/76) # 8

 (2/4) # 16

 (1/2) # 30

 (0/6) # 50

 (0/3) # 100

 (0/15) # 200

 (0/0 75) اندازه الک‌های استاندارد

 (mm)

 100 95-100 80-100 50- 85 25- 60 5- 30 0- 10 0-3 درصد وزنی رد شده انباشته

در محدوده دانه بندی فوق‌الذکر برای ماسه، درصورتی‌که ازماسه شکسته استفاده شود، درصد ردشده از الک استاندارد شماره 100 می‌تواند تا 20 درصد و درصد ردشده از الک شماره 200 تا 7 درصد افزایش یابد. درصورتی که از مخلوط ماسه شکسته با ماسه طبیعی استفاده شود، درصد مجاز ردشده از الک‌های شماره 100 و 200 بر اساس نسبت اختلاط این دو نوع ماسه تعیین خواهد شد.

اگر ماسه منطبق برمحدوده دانه بندی مندرج در جدول (8-6) باشد، ضریب ریزدانگی آن باید بین 3/2 تا 1/3 باشد. به‌هرحال ضریب ریزدانگی ماسه درروند تولید نباید بیش‌تر از 2/0 ± نسبت به میانگین حاصل از آزمایش‌ها تغییر کند.

دانه بندی هر یک ازطبقات شن به شرح مندرج در جدول (8-7) خواهد بود.

جدول 8- 7- دانه بندی هر یک از طبقات شن به‌طور جداگانه

 (2/4) (4/76) (9/5) (19) (25) (38) (63/5) (150) اندازه الک‌های استاندارد(mm)

 0- 10 10- 30 85-100 100 100 100 100 100 A شن درصد وزنی رد شده

 0-5 0- 10 0- 15 90-100 100 100 100 100 B شن

- - 0-5 0- 10 20- 55 90-100 100 100 C شن

- - - 0-5 - 0-15 90-100 100 D شن

به بند 8-12- بتن حجیم مراجعه شود E شن

دانه بندی مخلوط طبقات شن، با توجه به قطر بزرگ ترین دانه، باید منطبق بر محدودههای مجاز دانه‌بندی مندرج در جدول (8 -8) باشد.

جدول 8- 8- دانه بندی مخلوط طبقات شن

 (2/4) (4/76) (9/5) (19) (25) (38) (63/5) (150) اندازه الک‌های استاندارد(mm)

به بند 8-12 مراجعه شود شن 150 تا 76/4 میلی متر  

- 0-5 0- 10 10- 30 40- 70 60- 85 95-100 100 شن 5/63 تا 76/4 میلی متر

- 0-5 10- 30 35- 70 60- 85 95-100 100 100 شن 38 تا 76/4 میلی متر

 0-5 0- 10 20- 55 90-100 100 100 100 100 شن 19 تا 76/4 میلی متر

 0-5 0- 20 85-100 100 100 100 100 100 شن 5/9 تا 76/4 میلی متر

درصورتی که درصد اختلاط طبقات مختلف شن به‌گونه‌ای باشد که الزامات مندرج در جدول (8-8) تأمین شود، پیمانکار، با تائید مهندس ناظر، می‌تواند از شنهایی استفاده کند که دانه بندی آن‌ها با الزامات مندرج در جدول (8-7) انطباق ندارد.

دانه بندی مخلوط مصالح سنگی (شن و ماسه ) باید منطبق بر مندرجات جدول (8-9) باشد

درصورتی که ثابت شود شکل، دانه‌بندی و بافت سطحی دانه‌ها به‌گونه‌ای است که با استفاده از مخلوط هایی با دانه‌بندی متفاوت نسبت به مندرجات جدول (8-9) می توان مخلوط‌های بتن با مقاومت بیش‌تر، نفوذپذیری کم‌تر و کارایی بهتر تولید کرد، مهندس ناظر می‌تواند دانه بندی مذکور را به‌جای مندرجات جدول (8-9) مشخص کرده و عملیات کنترل و پذیرش کیفیت از آن پس نسبت به دانه بندی جدید اعمال خواهد شد.

جدول 8- 9- دانه بندی مخلوط مصالح سنگی

 (0/15) (0/6) (4/76) (19) (38) (63/5) (75) اندازه الک‌های استاندارد (mm)

 0-6 10- 35 30- 50 95-100 100 100 100 مخلوط صفر تا 19 میلی متر  

 0-6 8- 30 25- 45 45- 75 95-100 100 100 مخلوط صفر تا 38 میلی متر

 0-6 5- 25 20- 40 40- 70 60- 85 95-100 100 مخلوط صفر تا 5/63 میلی متر

 (CRD- C-120 , CRD-C-119 دانه‌های پولکی و سوزنی (دت 220 یا -8-4-2 -3 -8

مجموعه دانه‌های پولکی و سوزنی، در هر اندازه، نباید بیش‌تراز 15 درصد وزنی کل دانه‌ها باشد. دانه سوزنی دانه ای است که نسبت طول به عرض آن بیش‌تر از 3، و دانه پولکی دانه ای است که نسبت عرض به ضخامت آن بیش‌تر از 3 باشد.

8- 3- 2-4-9- دانه‌های سست و کلوخههای رسی (دت 221 یا ASTM C142)

مجموع وزن کلوخه‌های رسی و دانه‌های سست نباید از یک درصد وزنی شن بیش‌تر باشد. همچنین در ماسه نیز این مقدار نباید از دو درصد تجاوز نماید.

8- 3- 2-4-10- دانه‌های سبک (دت 219 یا ASTM C123)

مقدار دانه‌های سبک در هر یک از طبقات شن و ماسه نباید بیش‌تر از 5/0 درصد وزنی باشد.

فصل

 (ASTM C117 تمیزی (دت 218 یا -11-4-2 -3 -8

مقدار رد شده از الک شماره 200 برای ماسه حداکثر 3 درصد و برای شن حداکثر یک درصد خواهد بود. درصورتی‌که ماسه مصرفی از نوع شکسته باشد، می‌توان حداکثر مجاز رد شده از الک شماره 200 را تا 7 درصد افزایش داد.

8- 3- 2-4-12- سلامت (دت 212 یا ASTM C88)

مقاوت شن در برابر خوردگی باید چنان باشد که پس از پنج نوبت آزمایش با محلول سولفات سدیم، کم‌تر از ده درصد افت وزنی داشته باشد. در مورد ماسه، افت وزنی مانده بر الک شماره 50 نباید پس از پنج نوبت آزمایش بیش‌تر از 8 درصد باشد.

8- 3- 2-4-13- مجموع مواد مضر

سایر مواد مضر (به جز کلوخههای رسی، دانه‌های سست، ناخالصیهای آلی، دانههای شکننده و دانه‌های سبک) حداکثر تا یک درصد برای شن و 2 درصدبرای ماسه مجاز است.

مجموع مواد مضر برای شن حداکثر 3 درصد وزنی و برای ماسه حداکثر 5 درصد وزنی مجاز خواهد بود.

8- 3- 2-4-14- جذب آب و وزن مخصوص(دت210 و دت211 یا ASTM C128, ASTM C127)

سنگ‌دانه‌های اشباع با سطح خشک (SSD) باید دارای وزن مخصوصی بیش‌تر از 6/2 باشد. جذب آب شن حداکثر 4 درصد و جذب آب ماسه حداکثر2 درصد مجاز خواهد بود.

 (ASTM C131, ASTM C 535 مقاومت سایشی (دت 215 یا -15-4-2 -3 -8

مقاومت سنگدانه ها، در آزمایش با دستگاه لوسآنجلس، در مقابل سایش باید چنان باشد که حداکثر افت وزنی آن‌ها در آزمایش با

100 دور، ده درصد و در آزمایش با 500 دور، سی و پنج درصد باشد.

8- 3- 2-4-16- ناخالصی‌های آلی (دت 216 یا ASTM C40)

اگر مقدار ناخالصی‌های آلی درماسه چنان باشد که موجب رنگی تیره تر از آن چه در استاندارد ASTM C40 مشخص گردیده، بشود، چنین ماسه ای پذیرفته نخواهد شد.

 (ASTM C1293 و ASTM C227 , ASTM C586 , ASTM C1293 واکنش پذیری (دت 226 و دت 205 یا -17-4-2 -3 -8

در آزمایش‌های تعیین واکنش پذیری سنگ‌دانه‌ها باید ثابت شود که سنگدانه مورد آزمایش استعداد شرکت در واکنش‌های شیمیایی با قلیایی‌ها ی سیمان را ندارد.

8- 3- 2-5- ثبت و بایگانی

ثبت و بایگانی اطلاعات مربوط به سنگدانهها باید به‌گونه‌ای باشد که دسترسی و درک آن‌ها به سهولت میسر باشد. فرم‌های خلاصه گزارش و نمودارهای کنترل کیفی ارجح هستند. آزمایشهای کنترل کیفی فقط باید با روش‌های آماری تجزیه و تحلیل شود. مثلا از روش »میانگین متحرک ده تایی« می‌توان استفاده کرد. به‌هرحال روش‌های آماری کنترل کیفیت باید منطبق بر ACI 311- 1R باشد. نمودارها و فرم‌های ثبت اطلاعات نیز بهتر است از همین مرجع اخذ شود.

8- 3-3- آب

مشخصات آب مورد مصرف در مخلوط‌های بتن، شستشوی سنگ‌دانه‌ها و عملیات عمل‌آوری و نگهداری بتن به شرح زیر خواهد بود:

- باید تازه و تمیز باشد و از فضولات فاضلاب‌های شهری و صنعتی، روغن، اسید، نمک، شکر، مواد قلیایی، خـزه هـا، لای، مواد آلی و دیگر مواد مضر عاری باشد.

- کلرورهای موجود در آب در آزمایش دت 306 یا ASTM D512 باید کم‌تر از 500 قسمت در میلیون باشد.

- حداکثر مقدار سولفات‌ها در آب در آزمایش دت 307 یا ASTM D516 باید کم‌تر از 3000 قسمت در میلیون باشد.

- در آزمایش دت 305 حداکثر مواد محلول 1000 قسمت در میلیون و حداکثر ذرات جامد معلق 1000 قسـمت د ر میلیـونمجاز خواهد بود.

- درصورتی‌که آب موردنظر آشامیدنی نباشد، باید علاوه بر موارد فوق، دوشرط زیر را تأمین کند: اول، ملاتی که با این آب ساخته می‌شود بر اساس دت 119 باید حداقل %90 مقاومت ملات مشابهی را داشته باشد که با آب آشامیدنی ساخته‌شده باشد، ودوم، در آزمایش دت 113 یا ASTM C191 ملاتی که بااین آب ساخته می‌شود، باید زمان گیرش اولیه و نهـاییمندرج در جدول (8-1) را تأمین کند. سلامت ملات سیمان ساخته‌شده با چنین آبی بر اساس دت 123 بـا همـان معیـارمربوط به سلامت سیمان ساخته‌شده با آب معمولی سنجیده می‌شود.

- قلیایی‌های موجود در آب در آزمایش دت 304 یا ASTM D 516 باید حداکثر 600 قسمت در میلیون باشد.

- از آب دریا مطلقا نباید استفاده کرد.

برای حصول اطمینان از کیفیت آب مورد مصرف هر 6 هفته یک بار باید نمونه‌های آب مورد آزمایش قرار گیرد.