8-3- مواد متشکله

8- 3-1- سیمان

8- 3- 1-1- معیارهای انطباق

سیمان مصرفی باید یکی از انوا ع سیمان پرتلند باشد که در استاندارد شماره 389 ایران (دت 101) تعریف‌شده است. مقدار عناصر شیمیایی انواع سیمان به شرح مندرج در جدول (8-1) خواهد بود.

جدول 8- 1- مقدار مجاز عناصر شیمیایی انواع سیمان (درصد)1

 V IV III II 2 I انواع سیمان

- - - 20 - حداکثر 2SiO

- - - 6 - حداکثر 2 3Al O

- 6/5 - 6 - حداکثر 2 3Fe O

 5 5 5 5 5 حداکثرMgO

 2/3 2/3 3/5 3 3 C A 83 ≤ % اگر حداکثر 3SO

- - 4/5 - 3/5 C A 83 > % اگر

- 35 - - - حداکثر 3CS

- 40 - - - حداکثر 2C S

 32 7 15 8 - حداکثر 3C A

 20 - - - - C AF 2C A4 + 3 حداکثر

مقدار مواد مانده نامحلول در تمام انواع سیمان نباید از 75/0 درصد بیش‌تر باشد و حداکثر افت حرارتی برای سیمان نوع IV، 5/2 درصد و برای سایر انواع سیمان 3 درصد خواهد بود.

خواص فیزیکی سیمان به شرح مندرج در جدول (8-2) خواهد بود.

جدول 8- 2- خواص فیزیکی انواع سیمان

 V IV III II I انواع سیمان

1-525 1-425 1-325

 12 12 12 12 12 12 12 درصد حجمی هوا

 1600 1600 1600 1600 1600 1600 1600 حداقل در آزمایشکدورتسنجی نرمی برحسب سطح مخصوص

 (cm /gr2 )

 2800 2800 2800 2800 2800 2800 2800 حداقل در آزمایش بلین

 0/8 0/8 0/8 0/8 0/8 0/8 0/8 سلامت (حداکثر در صد انبساط در آزمایش اتوکلاو)

 - - 125 - - - - 1 روزه حداقل مقاومت فشاری

 (kgf /cm2)

- - - - 200 100 - 2روزه

 85 - 240 100 - - 120 3 روزه

 150 70 - 175 - - 200 7 روزه

 270 180 - 315 525 425 325 حداقل 28 روزه

 - - - - - 625 525 حداکثر

 45 45 45 45 45 45 45 گیرش اولیه برحسب دقیقه (حداقل مجاز) زمان گیرش با سوزن ویکات

 6 6 6 6 6 6 6 گیرش نهایی برحسب ساعت (حداکثر مجاز)

1- سیمان نوع یک با سه رده مقاومت 325-1، 425-1، و 525-1 مشخص می‌شود.

2- محدودیت‌های ذکر شده برای سیمان نوع یک برای هر سه رده مقاومت 325-1، 425-1، و525-1 الزامی است.

3- چنانچه محدودیت انبساط سولفات در جدول (8-2) رعایت شود، در نظر گرفته نمی‌شود.

8- 3- 1-2- موارد مصرف

از سیمان نوع I برای مصارف عمومی و از سیمان‌های نوع II و V در محیط‌های آلوده به یون سولفات به شرط نبود یونهای کلرور، استفاده خواهد شد. انتخاب بین انواع II و V برحسب مقدار سولفات موجود در محیط و با توجه به جدول (8-3) انجام خواهد شد. سیمان نوع III در مواردی که گیرش سریع بتن موردنظر باشد و سیمان نوع IV برای بتن‌ریزی‌های حجیم مورداستفاده قرار خواهند گرفت. در مورد بتنریزی‌های حجیم از ترکیب سیمان‌های دیگر با پوزولان‌ها هم می توان استفاده کرد. (بند 8 -12)

جدول 8- 3- موارد استفاده سیمان‌های ضد سولفات

سیمان مقدار سولفات (درصد)

نوع V II نوع

تبیش ر از %2/0 %1/ 0تا %2/0 در خاک

بیش‌تر از 1500 ppm ppm 1500 تا150 در آب

 نوع سیمان مصرفی باید به تائید مهندس ناظر برسد.

8- 3- 1-3- آزمایش‌ها

پیمانکار باید قبل از تخلیه سیمان در سیلوهای نگهداری، در هر نوبت تحویل سیمان فله ای و یا تحویل سیمان پاکتی به کارگاه، گزارش رسمی نتایج آزمایش‌ها ی سیمان را در اختیار مهندس ناظر قرار دهد. استفاده از سیمان فقط پس از تائید کیفیت آن به‌وسیله مهندس ناظر مجاز است. این آزمایش‌ها شامل تعیین خواص فیزیکی و شیمیایی سیمان خواهد بود. گزارش این آزمایش‌ها حاوی تاریخ تحویل سیمان، مقدار آن و شماره (نشانی) دقیق سیلو یا انبار کارخانه سیمان خواهد بود که محموله از انبارگیری شده است.

مهندس ناظر می‌تواند هرگاه که صلاح بداند از پیمانکار بخواهد از سیمان مصرفی نمونههایی اخذ و بر روی آن‌ها آزمایشهای ضروری را انجام دهد و یا این‌که نمونه گیریها و آزمایش‌ها را به آزمایشگاه‌های معتبر و به هزینه پیمانکار سفارش دهد.

به‌هرحال هیچ محموله سیمانی بدون مجوز مهندس ناظر نباید مصرف شود. درصورتیکه نتایج آزمایش‌ها بیانگر کیفیت نامطلوب سیمان باشد، پیمانکار باید محموله موردنظر را به سرعت از کارگاه بیرون ببرد.

آزمایش‌ها باید بر اساس آیین نامه بتن ایران (دت107، دت109، دت113، دت118، دت119، دت120، دت122، دت123 و ...) یا کدهای استاندارد ASTM انجام شود، مگر در مورد آزمایشهایی که مهندس ناظر برای انجام آن‌ها روش‌های دیگری را اعلام کند.

8- 3- 1-4- حمل سیمان

سیمان عمدتا به‌صورت فله به کارگاه تحویل خواهد شد. پیمانکار باید کلیه تجهیزات و تمهیدات ضروری برای حمل، توزین و تخلیه سیمان را تأمین کند. تأمین شرایط توزین صحیح هر محموله ای که به محل سیلوی سیمان تحویل می‌شود و حفظ کیفیت مناسب حین حمل از مسؤولیت‌های پیمانکار است.

 حمل سیمان باید به‌وسیله بونکر‌های هوابندی شده پاکیزه ای صورت گیرد که در آن‌ها تماس سیمان با رطوبت یا هوای مرطوب به‌هیچ‌وجه ممکن نباشد. اگر محموله سیمانی در عملیات بارگیری، حمل و تخلیه سیمان به هرصورت آسیب ببیند و یا از شرایط نامساعد جوی (باد، باران یا گرما) متاثر شود، پیمانکار باید آن را به سرعت از کارگاه خارج کند.

پیمانکار باید برای روش حمل و تخلیه سیمآن‌که می خواهد به کار گیرد، از قبل تأییدیه کتبی مهندس ناظر را اخذ کند.

8- 3- 1-5- نگهداری سیمان

محموله‌های سیمان بلافاصله پس از رسیدن به کارگاه، باید در سیلوهایی که به این منظور طراحی و ساخته‌شده است، انبار شوند. این سیلوها باید برای مقادیر مناسب سیمان ظرفیت داشته باشد تا بتوان همواره برای حداقل 10 روز کارهای بتنی، سیمان ذخیره کرد.

تمام تجهیزات ذخیره سازی سیمان باید به‌وسیله مهندس ناظر تائید شده و به‌گونه‌ای طراحی شود که دسترسی و بازرسی آن‌ها به سهولت میسر باشد. پیمانکار باید محموله‌های سیمان را به ترتیبی که به کارگاه حمل می‌شود، مصرف کند.

سیمانی که به‌صورت فله تحویل کارگاه می‌شود، غالباً بسیار گرم است. برای تأمین ثبات ترکیب شیمیایی و کاهش گرمای سیمان، باید بین 10 تا 15 روز آن را در کارگاه انبار کرد. حرارت سیمان به هنگام مصرف نباید بیش‌تر از 65 درجه سانتی‌گراد باشد.

برای این منظور پیمانکار باید حداقل 3 سیلو برای هر نوع سیمان به شرح زیر تدارک ببیند:

- سیلوی اول برای تخلیه سیمان از بونکر‌ها بلافاصله پس از رسیدن به کارگاه

- سیلوی دوم که به‌عنوان سیلوی انبار از آن استفاده می‌شود. سیمان از سیلوی اول به‌وسیله هوای سـرد بـه سـیلوی دومدمیده خواهد شد.

- سیلوی سوم که متصل به دستگاه توزین (بچینگ پلانت) است. در این سیلو حرارت سیمان همـواره کم‌تر از 65 درجـهسانتی‌گراد خواهد بود. در غیر این صورت مهندس ناظر اجازه استفاده از سیمان مزبور را نخواهد داد.

حرارت هوای فشرده ای که برای تخلیه سیمان از بونکر به سیلوی اول، از سیلوی اول به سیلوی دوم و از سیلوی دوم به سیلوی سوم استفاده می‌شود، باید در کمپرسورهای هوای سرد، کاهش یابد، تا ضمن سرد شدن، تمام بخار آب احتمالی آن هم از بین برود.

هوای سرد، قبل از استفاده، بهتر است ازچربی گیرها1 بگذرد تا چربی‌های آن گرفته شود.

انواع مختلف سیمان و سیمان هایی که از منابع مختلف تأمین می‌شود، باید در سیلوهای متفاوت نگهداری شود. هرگاه مهندس ناظر تشخیص دهد، سیلوهای سیمان باید به‌وسیله پیمانکار تخلیه و تمیز شود. در هر صورت حداکثر هر چهار ماه یک بار پیمانکار باید این کار را انجام دهد.

برای انبار سیمان پاکتی باید از انبار سرپوشیده خشک و مقاوم در مقابل نفوذ آب استفاده شود. کیسه‌های سیمان بر روی قطعات چوبی (یا از جنس مناسب دیگر) که حداقل 20 سانتی‌متر از کف انبار فاصله دارند و امکان گردش هوا در زیر کیسههای سیمان را به‌خوبی تأمین می نمایند، تا حداکثر 12 ردیف چیده خواهد شد. حداقل فاصله کیسه‌های سیمان از دیوار انبار 30 سانتی‌متر و پهنای ردیف کیسه‌های چیده شده در کنار هم حداکثر 3 متر خواهد بود. درصورتی‌که انواع مختلف سیمان به‌صورت کیسه ای تحویل کارگاه می‌شود، باید انواع سیمان در محل‌های مختلف انبار شوند.

سیمانی که بیش از 2 ماه در کارگاه انبار شده باشد، و همچنین هر سیمانی که کیفیت آن مورد سوال باشد، نباید مصرف شود، مگر آن‌که دوباره آزمایش شود و کیفیت آن معیارهای انطباق مندرج دربند 8-3 -1-1 را تأمین کند.

1- Degreasers

سیمانی که بنابر تشخیص مهندس ناظر تماما یا قسمتی از آن هیدراته شده باشد و یا به هر دلیل معیارهای انطباق (بند

 8-3-1-1) را تأمین نکند، قابل مصرف نیست و باید به‌وسیله پیمانکار در اسرع وقت از کارگاه خارج شود.

سیمانی که به خاطر بی دقتی پیمانکار در عملیات حمل، تخلیه و انبار ضایع یا آسیب دیده باشد، همچنین سیمانی که قبل از مصرف هیدراته شده باشد، باید به هزینه پیمانکار به سرعت از کارگاه خارج شود.